Baljak e.a. t. Kroatië, EHRM 25 november 2021, nr. 41295/19

Naar Kroatisch recht rust de bewijslast voor het aantonen van oorlogsschade bij degene die schade zegt te hebben geleden. Nabestaanden van iemand die in 1995 is verdwenen en later met een schotwond in het hoofd in een massagraf werd aangetroffen, konden daardoor de staat niet aansprakelijk stellen. Het EHRM acht deze bewijslast in een zaak als de onderhavige kennelijk onredelijk en strijdig met art. 6 lid 1 EVRM. De ingediende klacht over de hoogte van de nationale proceskostenvergoeding behandelt het Hof niet omdat de kostenvergoeding opnieuw kan worden beoordeeld na heropening van de procedure op nationaal niveau.

Biancardi t. Italië, EHRM 25 november 2021, nr. 77419/16

Op een nieuwssite is een artikel gepubliceerd over de betrokkenheid van enkele familieleden bij een geweldsincident. Een familielid heeft na twee jaar gevraagd om het artikel van internet te verwijderen, maar dat is niet gebeurd. Wel is in 2011 het artikel gede-indexeerd, waardoor het niet meer via zoekmachines vindbaar is. Het EHRM oordeelt dat niet alleen zoekmachines, maar ook eigenaars van nieuwssites verplicht kunnen zijn tot de-indexering. Relevante factoren daarbij zijn de beschikbaarheidsduur en gevoeligheid van een publicatie en de hoogte van de sanctie. De plicht tot de-indexering was hier niet in strijd met art. 10 EVRM.

Centre of Societies for Krishna Consciousness in Russia en Frolov t. Rusland, EHRM 23 november 2021, nr. 37477/11

In een Russische regio werd in 2008 een project ‘Pas op: sektes!’ gestart. Daarbij werd onder meer een brochure verspreid waarin werd gewaarschuwd tegen nieuwe religieuze bewegingen. De Krishna-beweging werd daarbij omschreven als een totalitaire sekte die ernstig destructief voor de samenleving zou zijn. Het EHRM oordeelt dat het uiterst negatieve beeld dat van de beweging werd geschetst niet past bij de neutraliteit die de staat ten aanzien van het geloof zou moeten aannemen en stelt een schending vast van art. 9 EVRM. Het weigeren van toestemming voor enkele bijeenkomsten over Vaishnavisme was bovendien strijdig met art. 11 EVRM.

Corley e.a. t. Rusland, EHRM 23 november 2021, nrs. 292/06 en 43490/06

Twee missionarissen van de Eenmakingskerk – afkomstig uit Amerika en Japan – hebben in 2005 bezoek gekregen van politie en veiligheidsdiensten, die hen confronteerden met enkele formele checks en procedures. Toen zij daaraan niet konden tegemoetkomen, hebben zij Rusland moeten verlaten. Volgens het Hof zijn hun doelbewust procedurele waarborgen en beroepsmogelijkheden onthouden, in strijd met art. 1 P7 EVRM. Er zijn bovendien sterke aanwijzingen dat de gang van zaken verband hield met hun activiteiten voor de Eenmakingskerk, zodat ook sprake is van een ongerechtvaardigde inbreuk op de godsdienstvrijheid (art. 9 EVRM).

De Wilde t. Nederland, EHRM 9 november 2021 (ontv.besl.), nr. 9476/19

Een aanhangster van de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster kwam in Nederland niet in aanmerking voor de uitzondering voor mensen die religieuze kleding dragen op pasfoto’s op identiteitsbewijzen, zodat zij niet met een omgekeerd vergiet op het hoofd op de pasfoto kon staan. Het EHRM is het met de nationale rechter eens dat het Pastafarianisme primair een satirisch en parodiërend karakter heeft. Daardoor wordt niet voldaan aan de aan een geloof te stellen eisen van ‘ernst’ en ‘samenhang’. Het dragen van een vergiet vormt daardoor geen door art. 9 EVRM beschermde geloofsuitdrukking.

Derenik Mkrtchyan en Gayane Mkrtchyan t. Armenië, EHRM 30 november 2021, nr. 69736/12

Toen de docent even weg was uit een klaslokaal brak er een gevecht uit onder de (tien jaar oude) leerlingen. Een jongen, Derenik, liet daarbij het leven. Achteraf bleek dat hij waarschijnlijk een epileptische aanval en daardoor een hartstilstand kreeg. De kwetsbare gezondheidssituatie van Derenik was bij niemand bekend. Het EHRM oordeelt dat de school daardoor niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor het overlijden. Ook kan de docent niet worden verweten dat zij de leerlingen zonder toezicht heeft achtergelaten. Wel schoot het achteraf uitgevoerde strafrechtelijk onderzoek in verschillende opzichten tekort, in strijd met art. 2 EVRM.

Election Monitoring Centre e.a. t. Azerbeidzjan, EHRM 2 december 2021, nr. 64733/09

Een in Baku gevestigde NGO die zich toelegt op het monitoren van verkiezingen werd aanvankelijk niet als rechtspersoon geregistreerd. Snel nadat dat – na veel vertraging – alsnog was gebeurd werd de NGO ontbonden omdat niet aan een aantal procedurele en formele voorwaarden werd voldaan. Het EHRM acht de gestelde procedurele eisen op basis van de wetgeving niet voldoende voorzienbaar. De ontbinding was daarnaast disproportioneel in het licht van de beperkte tekortkomingen; met andere, minder zware maatregelen had kunnen worden volstaan. De laattijdige registratie en ontbinding waren dan ook in strijd met art. 11 EVRM.

État luxembourgeois, HvJ EU 25 november 2021, zaak C-437/19

Als niet wordt voldaan aan een fiscaal bevel tot verstrekking van inlichtingen kan een boete worden opgelegd. Het HvJ EU legt uit dat art. 47 Hv meebrengt dat die boete pas legitiem opeisbaar wordt als de rechtmatigheid van het bevel en het boetebesluit onherroepelijk zijn erkend. Bovendien moet dan voor het alsnog geven van de inlichtingen een termijn worden gegund die gelijk staat aan de termijn waarin het nationale recht aanvankelijk voorzag om gevolg te geven aan het inlichtingenbevel.

IS (Illégalité de l’ordonnance de renvoi), HvJ EU 23 november 2021, zaak C-564/19

Als een lagere rechter prejudiciële vragen heeft voorgelegd aan het HvJ is het onaanvaardbaar dat een hogere rechter (i.c. de Hongaarse Kúria) die vragen onrechtmatig verklaart en er tegen de lagere rechter een tuchtprocedure wordt ingesteld. De lagere rechter moet dan de hogere nationale uitspraak buiten beschouwing laten. Los hiervan bepaalt het HvJ in deze zaak dat lidstaten concrete maatregelen moeten nemen om te zorgen voor een voldoende kwaliteit van de vertolking, zodat een verdachte zijn verdedigingsrechten kan uitoefenen. Is de tolkenkwaliteit onvoldoende, dan leidt dat tot een oneerlijk proces en mag een verdachte niet bij verstek worden veroordeeld.

Genov en Sarbinska t. Bulgarije, EHRM 30 november 2021, nr. 52358/15

In een context van grote protesten tegen de regering hebben twee mensen een monument beklad met verfspray en er een slogan op gespoten. Daarvoor hebben zij een milde strafrechtelijke boete opgelegd gekregen. Het EHRM acht van belang dat het op deze manier aantasten van een standbeeld niet onomkeerbaar is: de verf kan worden verwijderd en de beschadiging is niet definitief. Ook gelet op de scherpe politieke context is het van oordeel dat het opleggen van een boete hiervoor in strijd is met de door art. 10 EVRM beschermde uitingsvrijheid.