Landkreis Gifhorn, HvJ EU 10 maart 2022, zaak C-519/20

In Duitsland geldt vanwege de grote druk op inrichtingen voor vreemdelingenbewaring een noodregeling waarbij vreemdelingen in een speciale afdeling van een reguliere gevangenis in bewaring kunnen worden gehouden. Het HvJ EU acht dat verenigbaar met art. 6 Hv voor zover er voldoende verschil is tussen het regime in het reguliere gevangenisdeel en dat voor vreemdelingenbewaring. Een rechter moet zorgvuldig bezien of die verschillen groot genoeg zijn en of er echt sprake is van een noodsituatie. Is dat niet het geval, dan mag hij de bijzondere bewaringsregeling niet toepassen.

Nikoghosyan e.a. t. Polen, EHRM 3 maart 2022, nr. 14743/17

In 2016 hebben twee Armenen met hun kinderen geprobeerd om als vluchtelingen Polen binnen te komen. Zij zijn daarbij aangehouden en hebben een half jaar in vreemdelingenbewaring doorgebracht; hun asielverzoeken zijn afgewezen. Het EHRM acht het op zichzelf redelijk dat een regering ervan uitgaat dat asielzoekers in beginsel in bewaring moeten worden genomen om te voorkomen dat zij doorreizen. In dit geval zijn de asielverzoeken echter onvoldoende zorgvuldig onderzocht, net zomin als eventuele alternatieven voor vreemdelingenbewaring van een gezin met drie kinderen. Er is dan ook sprake van strijd met art. 5 lid 1 (f) EVRM.

Reyes Jimenez t. Spanje, EHRM 8 maart 2022, nr. 57020/18

Een zesjarig kind werd drie keer geopereerd vanwege een hersentumor. Na de operaties bleek het kind volledig verlamd en niet in staat tot een zelfstandig leven. De ouders stellen dat zij voor de tweede operatie onvoldoende in de gelegenheid zijn geweest om geïnformeerde toestemming te geven. Het EHRM benadrukt het belang van ‘informed consent’ en overweegt dat er in dit geval genoeg tijd en aanleiding was om de – op zichzelf toereikende – Spaanse regeling over schriftelijke goedkeuring toe te passen. Het nalaten daarvan acht het niet voldoende gerechtvaardigd. Strijd met art. 8 EVRM.

Sabani t. België, EHRM 8 maart 2022, nr. 53069/15

Een Servische vreemdeling verbleef zonder geldige verblijfsstatus in België. Om haar naar een uitzetcentrum over te kunnen brengen is zij in 2015 in haar woning aangehouden; daar zijn haar handboeien omgedaan en is zij meegenomen door de politie. Het EHRM stelt vast dat er in dit geval sprake was van binnentreden van de woning, zodat het recht op respect van de woning van art. 8 EVRM van toepassing is. Voor dat binnentreden bevatte de relevante Belgische wetgeving onvoldoende grondslag; de wet bood alleen een basis voor aanhouding van een onrechtmatig verblijvende vreemdeling. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden. Voorts acht het Hof de noodzakelijkheid van het gebruik van de handboeien niet vastgesteld. Ook dit levert een schending op van art. 8 EVRM.

Shorazova t. Malta, EHRM 3 maart 2022, nr. 51853/19

Rakhat Aliyev, een politieke rivaal van de Kazachstaanse ex-president Nazarbayev, is in 2009 bij verstek veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf. Hoogstwaarschijnlijk was de strafzaak tegen hem politiek gemotiveerd. Malta, waar Aliyev inmiddels woonde, was echter bereid tot rechtshulp en tot het honoreren van een verzoek om Aliyevs tegoeden te bevriezen. Het EHRM oordeelt dat de Maltese rechters dit verzoek veel te onzorgvuldig hebben onderzocht in het licht van de feiten en omstandigheden, en dat zij het zonder goede waarborgen gedurende acht jaar automatisch hebben verlengd. Daardoor handelde Malta in strijd met art. 1 EP EVRM.

Zakharova e.a. t. Rusland, EHRM 8 maart 2022, nr. 12736/10

Drie werknemers die ook leiders waren van een lokale vakbond hebben veel negatieve maatregelen ondervonden van hun werkgever, zoals ongunstige roostering, salarisverlagingen en pogingen tot ontslag. Het EHRM acht het aannemelijk dat die maatregelen verband hielden met de vakbondsactiviteiten van klagers, zodat er een prima facie geval van discriminatie is aangetoond. Daarvoor heeft de Russische regering geen toereikende rechtvaardiging aangevoerd, nu onder meer niet aannemelijk was dat klagers werden ontslagen omdat hun functies overbodig waren. Schending art. 11 en 14 EVRM.

Stăvilă t. Roemenië, EHRM 1 maart 2022, nr. 23126/16

Toen Stăvilă bij een routinecheck zijn rijbewijs niet kon tonen, werd hij daarvoor niet vervolgd omdat het niet zou gaan om een ernstige overtreding; wel kreeg hij een boete opgelegd. Hoewel het sepot definitief werd, heropende een andere aanklager later alsnog het strafrechtelijk onderzoek omdat het sepot onrechtmatig zou zijn. Stăvilă werd toen veroordeeld tot 14 maanden gevangenisstraf. Het EHRM oordeelt dat door de vervolgingsautoriteiten gemaakte fouten niet ten koste mogen gaan van een individuele burger en geen reden kunnen vormen om een geseponeerd onderzoek alsnog te heropenen. De heropening was in strijd met art. 4 P7 EVRM.

Tonkov t. België, EHRM 8 maart 2022, nr. 41115/14

Een verdachte is in het kader van een moordonderzoek verschillende malen ondervraagd en aan een leugendetectietest onderworpen. Tijdens de eigenlijke verhoren werd hij niet bijgestaan door een advocaat. Het EHRM overweegt dat er geen dwingende redenen waren om klager niet te laten bijstaan door een advocaat. Weliswaar zijn zijn eigen verklaringen niet doorslaggevend geweest, maar ze hebben wel een rol gespeeld in de beoordeling van de zaak door de jury. Ook verder zijn er onvoldoende waarborgen voor een eerlijk proces geboden, in strijd met art. 6 lid 1 en lid 3 (c) EVRM.

Bezirkshauptmannschaft Hartberg-Fürstenfeld (directe werking), HvJ EU 8 maart 2022, zaak C-205/20

In het hoofdgeding is de vraag opgekomen of een sanctieregeling bij detachering van werknemers in overeenstemming is met het evenredigheidsbeginsel. Het HvJ overweegt dat de relevante EU-rechtelijke bepalingen rechtstreekse werking hebben. Dat betekent dat een nationale sanctieregeling buiten toepassing moet blijven als die in strijd komt met het evenredigheidsbeginsel, ook in het licht van art. 49 Hv. Dit buiten toepassing blijken is niet zelf in strijd met de vereisten van rechtszekerheid, strafrechtelijke legaliteit en gelijkheid.