Gonçalves Monteiro t. Portugal, EHRM 15 maart 2022, nr. 65666/16

In 2006 is een 18-jarig meisje met psychische problemen verdwenen. De politie heeft geprobeerd haar op te sporen, maar zij bleek onvindbaar; in 2014 is het onderzoek gestaakt. Het EHRM stelt vast dat er een uitgebreid onderzoek is ingesteld zodra duidelijk was dat er door de psychische problemen een risico bestond voor leven en gezondheid van het meisje. Daarmee is de staat zijn materiële verplichtingen onder art. 2 EVRM voldoende nagekomen. Het latere onderzoek werd echter steeds minder grondig, volledig en snel, waardoor belangrijk materieel bewijs gemist kan zijn. In procedureel opzicht is art. 2 EVRM daarom wel geschonden.

Olkhovik e.a. t. Rusland, EHRM 22 februari 2022 (ontv.), nr. 11279/17

In Rusland zijn er veel gevallen waarin mensen appartementen van derden hebben gekocht, die vervolgens worden teruggevorderd door de staat zonder dat daarvoor compensatie wordt betaald. Sinds januari 2020 bestaat er een nieuw rechtsmiddel, waardoor mensen alsnog compensatie kunnen claimen. Het EHRM oordeelt dat dit een toereikend rechtsmiddel is dat moet worden uitgeput, zodat de onderhavige zaak niet-ontvankelijk is. Blijkens parallelzaak Nikitin t. Rusland (EHRM 15 maart 2022, nr. 8051/20, ECLI:CE:ECHR:2022:0315JUD000805120) is dit anders als het rechtsmiddel niet toegankelijk is. In die zaak vindt het Hof een schending van art. 1 EP en kent het zelf een schadevergoeding toe.

Grzęda t. Polen, EHRM (GK) 15 maart 2022, nr. 43572/18

In het kader van de hervormingen van de Poolse rechterlijke macht is het mandaat van een van de leden van de Nationale Raad voor de Rechtspraak voortijdig beëindigd. Na een reeks Kameruitspraken over de hervormingen spreekt in deze zaak de Grote Kamer zich hierover voor het eerst uit. Die overweegt dat de reeks van hervormingen de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht sterk heeft afgezwakt. Gelet op de aard en ernst van dit soort hervormingsmaatregelen is het nodig dat rechters hiertegen effectieve rechtsbescherming kunnen genieten. Nu die bescherming hier niet is geboden, is de kern van art. 6 EVRM aangetast.

OOO Memo t. Rusland, EHRM 15 maart 2022, nr. 2840/10

De bestuurlijke autoriteit van de Russische regio Volgograd heeft een succesvolle smaadprocedure gevoerd tegen een mediawebsite vanwege reputatieschade die door een publicatie op die site zou zijn veroorzaakt. Het EHRM wijst erop dat overheidsorganen zich niet op het door art. 8 EVRM beschermde reputatierecht kunnen beroepen. Anders dan privaatrechtelijke rechtspersonen zijn zij voor hun positie namelijk niet afhankelijk van een goede naam op de markt. Nu er geen rechtens beschermd belang werd gediend met de procedure, is er geen legitiem doel voor de beperking van de uitingsvrijheid en is art. 10 EVRM geschonden.

Nordzucker e.a., HvJ EU 22 maart 2022, zaak C-151/20

In het hoofdgeding doet zich de situatie voor, dat de Duitse mededingingsautoriteit een boete heeft opgelegd vanwege mededingingsverstoring. De Oostenrijkse mededingingsautoriteit doet onderzoek naar dezelfde verstoring, waardoor de vraag opkomt of het eventueel opleggen van een boete in strijd zou zijn met het ne bis in idem-beginsel. Het HvJ EU oordeelt dat in deze gevallen sprake kan zijn van iets andere feiten. Als de feiten wel vergelijkbaar zijn, geldt dat de twee autoriteiten met hun onderzoek dezelfde doelen nastreven. Een tweede boete zou daardoor in strijd komen met art. 50 Hv.

Shenturk e.a. t. Azerbeidzjan, EHRM 10 maart 2022, nr. 41326/17

Na de mislukte coup in 2016 hebben de Turkse autoriteiten Azerbeidzjan gevraagd om uitlevering van vier daar werkzame Turken. De vier Turken hebben in Azerbeidzjan asiel aangevraagd. Vast staat dat er geen grond was voor hun uitlevering, maar toch zijn de vier in 2017 naar Turkije overgebracht. Het EHRM oordeelt dat hier sprake is van een verkapte uitlevering met omzeiling van nationale en internationale regels, in strijd met art. 5 lid 1 EVRM. Doordat geen goed onderzoek gedaan is naar de situatie in Turkije is daarnaast het in art. 3 EVRM geïmpliceerde refoulementverbod geschonden.

Wyszynski t. Polen, EHRM 24 maart 2022, nr. 66/12

De huurder van een flat in Poznań heeft jarenlang zijn huur niet betaald. Een rechter besluit daarom dat hij kan worden uitgezet, maar met tenuitvoerlegging van het uitzettingsbevel moet worden gewacht tot de huurder een nieuwe huurwoning heeft. Dat duurt vervolgens nog vijf jaar. Het lukt de eigenaar niet om compensatie te krijgen voor de hiermee verbonden kosten, omdat hij niet kan voldoen aan de gestelde bewijseisen. Het EHRM acht die eisen onredelijk hoog en specifiek, zodat de eigenaar in essentie de toegang tot effectief rechtsherstel is ontzegd. Dit is in strijd met art. 1 EP EVRM.

Y. e.a. t. Bulgarije, EHRM 22 maart 2022, nr. 9077/18

In 2017 is V. door haar echtgenoot in hoofd en torso geschoten terwijl zij op een terras zat. Zij had eerder al verschillende meldingen gedaan van huiselijk geweld en had de dag voor haar dood nog een noodoproep gedaan. De politie heeft echter nauwelijks iets gedaan om haar tegen het levensbedreigende risico te beschermen; het Hof acht dit in strijd met art. 2 EVRM. Van een patroon van onvoldoende bescherming tegen huiselijk geweld is volgens het EHRM niet gebleken. Ook het niet-ratificeren van de Istanboel Conventie over huiselijk geweld geeft daarvan geen blijk. Geen schending van art. 14 EVRM.

Zayidov t. Azerbeidzjan (nr. 2), EHRM 24 maart 2022, nr. 5386/10

In de gevangenis heeft Zayidov een boek geschreven. Dit is in handen gekomen van de gevangenisautoriteiten. De lezingen van de manier waarop dat is gebeurd lopen uiteen. Zayidov krijgt het boek in ieder geval niet terug; dat wordt vernietigd omdat de gevangenisautoriteiten het smadelijk vinden. Het EHRM stelt vast dat de gevangenisregels onvoldoende duidelijk waren om als basis voor de inbreuk op de uitingsvrijheid te kunnen dienen, zodat art. 10 EVRM is geschonden.

Bariş e.a. t. Turkije, EHRM 14 december 2021 (ontv.), nrs. 66828/16, 68492/16 en 68886/16

Klagers werkten bij de Fordfabrieken in Turkije. Zij waren aanvankelijk lid van een vakbond die een collectieve overeenkomst had onderhandeld met Ford. Samen met zo’n 3500 andere werknemers gingen ze uiteindelijk in staking omdat ze niet tevreden waren met de gesloten overeenkomst. Nu deze staking onrechtmatig werd gevonden werden ze ontslagen. Het EHRM stelt vast dat de staking niet door de vakbond was georganiseerd, terwijl art. 11 EVRM alleen vakbondsacties beschermt. Aangezien het ontslag niets te maken had met hun vakbondslidmaatschap, oordeelt het EHRM dat art. 11 EVRM niet van toepassing is. De zaak is daarom niet-ontvankelijk ratione materiae.