Mamaladze t. Georgië, EHRM 3 november 2022, nr. 9487/19

In 2017 is een strafprocedure gevoerd tegen een priester die iemand bij het patriarchaat van de Georgisch-Orthodoxe kerk wilde vermoorden. Er was veel bewijs tegen hem, waaronder vergif dat in zijn koffer werd aangetroffen; de priester werd dan ook veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf. Het EHRM acht de bewijsbeoordeling in de zaak redelijk, maar stelt een schending van art. 6 lid 1 EVRM vast omdat de zaak ten onrechte volledig achter gesloten deuren werd gevoerd. Ook is art. 6 lid 2 EVRM geschonden, onder andere omdat de vicepremier in de media uitlatingen heeft gedaan waaruit een schuldoordeel kon blijken.

McCallum t. Italië, EHRM (GK) 21 september 2022, nr. 20863/21

McCallum is aangeklaagd in de VS op verdenking van betrokkenheid bij de moord op haar echtgenoot. Zij is aangehouden in Rome en de VS heeft verzocht om uitlevering. Daarbij zijn garanties gegeven dat zij niet wordt vervolgd voor een misdrijf waarop een niet-verkortbare gevangenisstraf staat. Italië heeft daarom ingestemd met de uitlevering. Het EHRM acht dit niet in strijd met art. 3 EVRM, nu mag worden uitgegaan van de betrouwbaarheid van de gegeven garanties. Dat de eventuele verkorting van de straf ter discretionaire beoordeling van een Amerikaanse gouverneur staat, is niet iets waarmee de Italiaanse autoriteiten rekening moesten houden.

Sanchez-Sanchez t. Verenigd Koninkrijk, EHRM (GK) 3 november 2022, nr. 22854/20

De VS heeft het VK verzocht om uitlevering van de vermeende drugskartelbaas Sanchez-Sanchez. Het EHRM verduidelijkt in dit verband de verplichtingen van staten onder art. 3 EVRM bij een risico van levenslange straffen. De verdachte moet dan bewijzen dat er een reëel risico is van veroordeling tot een levenslange, niet verkortbare gevangenisstraf. Als hij daarin slaagt, moeten de nationale autoriteiten zich ervan vergewissen dat er in de ontvangende staat een mogelijk herzieningsmechanisme bestaat. Sanchez-Sanchez heeft niet aangetoond dat in zijn geval een niet-verkortbare levenslange straf een reële mogelijkheid is, dus art. 3 EVRM wordt niet aangetast bij uitlevering.

Vegotex International S.A. t. België, EHRM (GK) 3 november 2022, nr. 49812/09

Tijdens een belastingprocedure over een naheffing is nieuwe wetgeving aangenomen met terugwerkende kracht, die voor de klager in deze zaak nadelig uitpakte. Net als eerder een Kamer van het EHRM oordeelt de Grote Kamer dat de terugwerkende kracht in deze zaak niet in strijd was met art. 6 lid 1 EVRM, nu de wetgever vooral reageerde op een uitspraak van het cassatiehof en daarop een redelijke correctie aanbracht die in het belang is van de rechtszekerheid.

Xenofontos e.a. t. Cyprus, EHRM 25 oktober 2022, nrs. 68725/16, 74339/16 en 74359/16

In verband met een huurmoord zijn vier mannen opgepakt. Een van hen, F.H., werd gehoord als verdachte, maar hij ontkende aanvankelijk. Later kreeg hij gewetensnood en legde hij een volledige verklaring af over het gebeurde. Besloten werd daarna om hem in een getuigenbeschermingsprogramma op te nemen en hem niet te vervolgen. Zijn verklaring kwam doorslaggevend gewicht toe in de strafzaak tegen overgebleven verdachten, die tot levenslang zijn veroordeeld. Gelet op de omstandigheden van het geval en de grondige redengeving door de nationale rechter om zich op de getuigenverklaring te baseren, acht het EHRM art. 6 lid 1 EVRM niet geschonden.

Ashot Malkhasyan t. Armenië, EHRM 11 oktober 2022, nr. 35814/14

A. leed aan hartfalen en een ernstige maagdarmaandoening. Toen hij werd gekeurd in verband met de militaire dienstplicht werden echter geen problematische medische aandoeningen vastgesteld en werd een deel van zijn medisch dossier verwijderd. Hij werd goedgekeurd, maar binnen tien dagen na aanvang van de dienstplicht raakte hij in coma en overleed hij. Het EHRM houdt de staat verantwoordelijk voor het overlijden van A., gelet op het optreden van de militaire keuringsartsen. Daarnaast vertoonde het onderzoek naar het overlijden tal van inhoudelijke en procedurele tekortkomingen. Dit leidt tot vaststelling van een schending van art. 2 EVRM.

Basu t. Duitsland, EHRM 18 oktober 2022, nr. 215/19

De Duitse Basu, van Indiase afkomst, en zijn dochter zijn in een internationale trein als enigen in de coupé onderworpen aan een identiteitscontrole. Het EHRM formuleert verschillende uitgangspunten voor het bewijs van etnische profilering. Het acht aannemelijk dat er hier sprake was van ‘targeting’ op grond van huidskleur of ras. Vanwege de ernstig stigmatiserende en nadelige gevolgen van onderscheid op grond van ras is er een positieve verplichting om onderzoek te doen bij een vermoeden van profilering. In dit geval is niet aan de daarbij te stellen zorgvuldigheids- en onafhankelijkheidseisen voldaan, in strijd met art. 8 jo. 14 EVRM.

Beeler t. Zwitserland, EHRM (GK) 11 oktober 2022, nr. 78630/12

In Zwitserland wordt een nabestaandenuitkering voor weduwnaars beëindigd als hun kinderen meerderjarig zijn, maar blijft die voor weduwen doorlopen. In 2020 oordeelde het EHRM dat dit in strijd is met art. 8 jo. 14 EVRM. De Grote Kamer gaat nu nader in op het toepassingsbereik van art. 8 EVRM in socialezekerheidszaken. Het vestigt als hoofdcriterium dat een sociale voorziening of voordeel de organisatie van het gezinsleven direct raakt, zoals in casu het geval is. De Grote Kamer bevestigt vervolgens het kameroordeel dat de regeling is gebaseerd op achterhaalde rolopvattingen en daarom in strijd is met art. 8 jo. 14 EVRM.

Bierski t. Polen, EHRM 20 oktober 2022, nr. 46342/19

Bierski heeft een zoon met het syndroom van Down. De moeder, A.R., verhindert het contact tussen Bierski en zijn zoon. Als de zoon meerderjarig wordt, is het daardoor en door procedurele belemmeringen voor Bierski twee jaar lang zelfs helemaal niet mogelijk om zijn zoon te zien. Het EHRM aanvaardt in deze omstandigheden dat er gezinsleven bestaat tussen Bierski en zijn zoon, ook al is die meerderjarig, vooral omdat Bierski een van de weinige mensen is die met de jongen kan communiceren. Doordat het contact verhinderd is zonder dat daarmee een duidelijk doel is gediend, is art. 8 EVRM geschonden.