Akkad t. Turkije, EHRM 21 juni 2022, nr. 1557/19

Een Syrische vluchteling in Turkije heeft geprobeerd om naar Griekenland te reizen, maar hij is bij de grens aangehouden. Hij is in hechtenis genomen en uiteindelijk, na een reis van 20 uur met handboeien om, naar het noorden van Syrië uitgezet. Volgens de regering ging de vluchteling vrijwillig terug en had hij een verklaring ondertekend, maar volgens het EHRM is die vrijwilligheid onvoldoende gebleken. De risico’s in Syrië zijn onvoldoende onderzocht, er was geen effectief rechtsmiddel beschikbaar en de hechtenis berustte niet op een geldige wettelijke grondslag. Gelet daarop zijn art. 3, 5 en 13 EVRM geschonden.

Boutaffala t. België, EHRM 28 juni 2022, nr. 20762/19

Boutaffala is bij zijn arrestatie geslagen met een wapenstok. Daarnaar is een onderzoek ingesteld, dat niet heeft geleid tot een vervolging. België heeft later wel een eenzijdige verklaring bij het EHRM afgelegd waarin werd erkend dat art. 3 EVRM was geschonden. Boutaffala zelf is vervolgd vanwege agressie jegens de politie. In deze zaak heeft de nationale rechter geen rekening gehouden met de eenzijdige verklaring. Het EHRM acht dat niet in strijd met art. 46 jo. 3 EVRM, maar oordeelt wel dat de nationale rechter er te weinig aandacht aan heeft besteed bij de bewijswaardering, in strijd met art. 6 EVRM.

BTS Holding, A.S. t. Slowakije, EHRM 30 juni 2022, nr. 55617/17

Naar aanleiding van een financieel geschil tussen een onderneming en een semi-overheidsorgaan is gevraagd om arbitrage door het ICC Tribunal in Parijs, zoals tussen partijen eerder overeen was gekomen. De onderneming is in het gelijk gesteld en heeft geprobeerd om het arbitrale vonnis in Slowakije ten uitvoer te laten leggen, maar de bevoegde rechters hebben dit geweigerd. Het EHRM oordeelt dat die weigering niet in overeenstemming was met het nationale en internationale recht. Bovendien diende de weigering geen kenbaar algemeen belang en is in het oordeel onvoldoende rekening gehouden met de belangen van klager. Schending art. 1 EP EVRM.

Grosam t. Tsjechië, EHRM 23 juni 2022, nr. 19750/13

Een deurwaarder is onderworpen aan een tuchtprocedure bij de tuchtkamer van het Tsjechische administratieve hooggerechtshof. Het EHRM stelt vast dat er bij de benoeming van ‘leken’-rechters in die kamer (die deels afkomstig zijn uit dezelfde beroepsgroep) tekortkomingen zijn in de zorgvuldigheid. Daarnaast zijn er te weinig waarborgen tegen druk van buiten. Dit wordt niet voldoende gecompenseerd door de toetsingsmogelijkheid van het Constitutionele Hof, nu dat niet beschikt over ‘full jurisdiction’. Art. 6 lid 1 EVRM is dan ook geschonden, zo stelt het Hof met 4 stemmen tegen 3 vast.

Alleleh e.a. t. Noorwegen, EHRM 23 juni 2022, nr. 569/20

Neima Alleleh is vanuit Djibouti naar Noorwegen gereisd en heeft asiel aangevraagd op basis van de onjuiste claim dat zij uit Somalië afkomstig is. In 2004 is zij getrouwd met een Noorse man en in 2007 heeft zij de Noorse nationaliteit verkregen. Het echtpaar heeft vier kinderen. Toen in 2014 bleek dat klaagsters eerdere relaas onjuist was, is zij naar Djibouti uitgezet, met een inreisverbod van twee jaar. Het EHRM beoordeelt de nationale procedure als uiterst zorgvuldig en ziet geen redenen om de inbreuk op het gezinsleven van klaagster in strijd met art. 8 EVRM te achten.

Azadliq en Zayidov t. Azerbeidzjan, EHRM 30 juni 2022, nr. 20755/08

In een civiele smaadprocedure zijn een krant en de hoofdredacteur daarvan veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding van resp. 36.000 en 22.500 euro. Het EHRM stelt vast dat de redenen om een schadevergoeding toe te kennen in deze zaak relevant en voldoende waren, nu vergaande beschuldigingen van corruptie waren gepubliceerd zonder voldoende feitelijke basis en zonder verificatie van geruchten. De hoogte van de schadevergoeding, die voor de hoofdredacteur zo’n negen keer de hoogte van het gemiddelde jaarsalaris in Azerbeidzjan bedroeg, acht het Hof echter disproportioneel. Art. 10 EVRM is dan ook geschonden.

Haščák t. Slowakije, EHRM 23 juni 2022, nrs. 58359/12, 27787/16 en 67667/16

De gesprekken van een bekende Slowaakse zakenman zijn in de jaren ’00 afgetapt in het licht van een omvangrijk corruptieonderzoek naar zijn zakenpartner. De opnamen van de gesprekken zijn daarna op verschillende plekken opgedoken. De zakenman zelf is niet strafrechtelijk vervolgd. Het EHRM is kritisch over het ontbreken van waarborgen tegen misbruik van de bevoegdheid tot aftappen en over de onzorgvuldigheid waarmee vervolgens met de verkregen informatie is omgegaan. Dit is ook niet in overeenstemming met Tsjechisch recht. Op die gronden stelt het EHRM een schending vast van art. 8 EVRM.

Jordan t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 31 mei 2022 (ontv.besl.), nr. 48066/21

In 1992, tijdens de Noord-Ierse ‘Troubles’, is Pearse Jordan doodgeschoten. Er is onderzoek gedaan naar de toedracht, maar dat heeft niet geleid tot een vervolging. In 2001 heeft het EHRM daarom geoordeeld dat art. 2 EVRM was geschonden. Naar aanleiding van die uitspraak is het onderzoek heropend, maar dat gebeurde pas in 2012; het onderzoek loopt nog steeds. De moeder van Jordan heeft een schadevergoeding gekregen, maar klaagt bij het EHRM over de lange duur van het onderzoek. Het EHRM ziet onvoldoende ‘nieuwe’ feiten in de zaak om zich er nogmaals over te buigen en verklaart de zaak niet-ontvankelijk.

Ligue des droits humains, HvJ EU 21 juni 2022, zaak C-817/19

Het Belgische Grondwettelijk Hof heeft een aantal prejudiciële vragen voorgelegd aan het HvJ EU die de verenigbaarheid betreffen van de PNR-richtlijn met het recht op respect voor het privéleven (art. 7 Hv) en het recht op gegevensbescherming (art. 8 Hv). De PNR-richtlijn maakt verwerking van gegevens van luchtvaartpassagiers mogelijk met het oog op bestrijding van terrorisme en ernstige criminaliteit. Het HvJ EU acht de grondrechteninbreuken aanvaardbaar mits er onder meer voor wordt gezorgd dat discriminatoire geautomatiseerde risicodetectie wordt voorkomen en de bevoegdheden alleen worden ingezet bij aantoonbare terroristische of criminele dreiging.

M.D. e.a. t. Spanje, EHRM 28 juni 2022, nr. 36584/17

Twintig Catalaanse rechters hebben in 2014 een manifest ondertekend voor zelfbeschikking over de Catalaanse onafhankelijkheid. Naar aanleiding daarvan bleek een politiedossier over hen te zijn opgesteld, dat naar de media werd gelekt en dat leidde tot publicatie van persoonsgegevens en foto’s. Het opstellen van een dossier zonder wettelijke basis was in strijd met art. 8 EVRM. Naar het lekken van de informatie – waarvoor de Spaanse staat verantwoordelijk moet worden gehouden – is onvoldoende onderzoek gedaan; ook dat is in strijd met art. 8 EVRM.