C t. Italië, EHRM 31 augustus 2023, nr. 47196/21

C is in Oekraïne geboren uit een draagmoeder; de wensvader is haar biologische vader, haar wensmoeder heeft geen biologische banden met haar. In Italië is het na draagmoederschap niet mogelijk om een geboortecertificaat te laten erkennen. Naar Italiaans recht is C daardoor staatloos. Het EHRM oordeelt dat bij het niet-erkennen van het juridisch vaderschap van de biologische vader de belangen van C onvoldoende zijn meegewogen, in strijd met art. 8 EVRM. Voor de moeder geldt dat er naar recent Italiaans recht wel een mogelijkheid is van adoptie, hetgeen voldoende respect voor C’s art. 8 EVRM-rechten betekent.

Compaoré t. Frankrijk, EHRM 7 september 2023, nr. 37726/21

Vanuit Burkina Faso is een uitleveringsverzoek gekomen voor de broer van een voormalig president, die gezocht wordt wegens moord. Frankrijk heeft het verzoek gehonoreerd, onder meer op basis van afgegeven diplomatieke garanties. Sindsdien hebben in Burkina Faso echter twee staatsgrepen plaatsgevonden, maar dat heeft niet geleid tot herbeoordeling van de eventuele risico’s die voor Compaoré zouden bestaan bij uitlevering. Het EHRM acht dat niet aanvaardbaar en besluit dat uitlevering zonder nader onderzoek in strijd zou komen met art. 3 EVRM.

Kovačević t. Bosnië en Herzegovina, EHRM 29 augustus 2023, nr. 43651/22

Een inwoner van de Federatie Bosnië en Herzegovina heeft bezwaar tegen het kiessysteem in Bosnië en Herzegovina, dat tot gevolg heeft dat hij alleen kan stemmen voor kandidaten voor de Bosnische of de Kroatische etniciteitsgroepen. Stemmen op een kandidaat van zijn politieke voorkeur die zich niet heeft verklaard tot een van deze etniciteitsgroepen kan niet, net zomin als stemmen op een kandidaat voor de Servische etniciteitsgroep. Conform zijn eerdere rechtspraak oordeelt het Hof dat het op etnische vertegenwoordiging gebouwde kiessysteem niet verenigbaar is met het gelijkheidsbeginsel van art. 1 P12 EVRM; een dergelijk systeem mag niet prevaleren boven een systeem van politieke representatie.

Lenis t. Griekenland, EHRM 27 juni 2023 (ontv.besl.), nr. 47833/20

Een Grieks-Orthodoxe kerkleider heeft in twee blogposts zeer negatieve en denigrerende uitspraken gedaan over homoseksuelen, waarbij hij ook opriep om ze te bespugen. Hij is in verband daarmee veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf. Het Hof acht de gemaakte afweging op nationaal niveau redelijk, onder andere omdat daarbij terdege rekening is gehouden met klagers gezag als kerkleider. Ook wijst het Hof erop dat uitingen waarin de menselijke waardigheid van LHBTI-mensen wordt ontkend en waarin wordt opgeroepen tot geweld, buiten het toepassingsbereik van art. 10 EVRM vallen. De klacht van de kerkleider over schending van zijn uitingsvrijheid is dan ook niet-ontvankelijk.

Lietuvos Respublikos generalinė prokuratūra, HvJ EU 7 september 2023, zaak C-162/22

In het kader van een procedure tegen een openbaar aanklager die mogelijk onrechtmatig informatie heeft doorgespeeld, is gebruikgemaakt van eerder verkregen en bewaarde verkeersgegevens. Het HvJ EU oordeelt dat het niet is toegestaan om op deze manier gebruik te maken van verkeersgegevens (die aan de overheid beschikbaar zijn gesteld in het kader van het bestrijden van zware criminaliteit) voor het doel van het onderzoeken van ambtsmisdrijven die verband houden met corruptie. Dit is in strijd met richtlijn 2002/58/EG gelezen in samenhang met het Handvest.

Gauvin-Fournis en Silliau t. Frankrijk, EHRM 7 september 2023, nr. 21424/16

In Frankrijk bestond tot 2022 wetgeving die volledige anonimiteit voor spermadonoren verzekerde. De nieuwe wetgeving maakt het voor eerder verwekte kinderen mogelijk om informatie over de identiteit van hun biologische vader te verkrijgen, op voorwaarde van diens instemming en de vindbaarheid van de gegevens. Het EHRM benadrukt dat het wetgevingsproces zorgvuldig is verlopen en dat alle belangen zijn meegewogen om tot een oplossing te komen. Ook omdat de margin of appreciation ruim is vanwege het ontbreken van Europese consensus over dit onderwerp, oordeelt het Hof met 4 stemmen tegen 3 dat art. 8 EVRM niet is geschonden.

Melia t. Georgië, EHRM 7 september 2023, nr. 13668/21

Tegen Melia, toen parlementslid en partijleider, werd in 2019 een strafrechtelijk onderzoek ingesteld op verdenking van de organisatie van een bestorming van de parlementsgebouwen. Hij werd op borgtocht vrijgelaten, maar schond later de voorwaarden door een digitale ‘tag’ af te doen. Daarop werd hij alsnog in voorarrest genomen. Het EHRM acht dat in de omstandigheden niet onredelijk; dat er sprake was van gespannen politieke verhoudingen maakt dat niet anders. Er is ook geen aanleiding om te denken dat het voorarrest door uitsluitend politieke motieven was ingegeven. Er is dus geen schending van art. 5 lid 1 en art. 18 EVRM.

Radio Broadcasting Company B92 AD t. Servië, EHRM 5 september 2023, nr. 67369/16

In een nieuwsuitzending over vermeende fraude bij aanbesteding van een varkenspestvaccin is bericht dat verschillende mensen, waaronder staatssecretaris Z.P,. onder druk van een speciaal aanklager van de verdachtenlijst waren afgevoerd. In een daarover aangespannen smaadzaak is Z.P. in het gelijk gesteld. Het Hof oordeelt dat Z.P. als staatssecretaris meer moest kunnen verdragen en dat het ging om rustige, accurate berichtgeving die was gebaseerd op feiten. Ook had deze betrekking op een onderwerp van algemeen belang. Zeker nu de eisen van journalistieke zorgvuldigheid in acht zijn genomen, is een verkeerde afweging op nationaal niveau gemaakt. Schending art. 10 EVRM.

Rayonna prokuratura Lovech, TO Lukovit (Fouille corporelle), HvJ EU 7 september 2023, zaak C-209/22

Nadat een auto is gestopt hebben de inzittenden zelf verklaard dat zij verdovende middelen bij zich hadden. Een van hen is daarop gefouilleerd. Het HvJ EU wijst erop dat de richtlijnen 2012/13 en 2013/48 in een dergelijk geval van toepassing zijn, omdat betrokkenen kunnen weten dat zij verdacht worden van een strafbaar feit. Fouilleren mag alleen als achteraf deugdelijke rechterlijke controle plaatsvindt op het respecteren van de rechten van de verdachten. Bijstand door een advocaat is niet bij een eerste ondervraging al geboden, mits die bijstand niet noodzakelijk is voor het effectief uitoefenen van de rechten van de verdediging.

Van den Kerkhof t. België, EHRM 5 september 2023, nr. 13630/19

In een civiele procedure is hoger beroep ingesteld bij het Brusselse Hof van Beroep. Door structurele problemen (onder meer personeelstekort) lukt het daar stelselmatig niet om hoger-beroepszaken binnen redelijke termijn te beoordelen. De Belgische Raad voor de Rechtspraak heeft zich daarover ook al kritisch uitgesproken. Het EHRM oordeelt dat de lange duur in de zaak van Van den Kerkhof, die inmiddels ruim 7 jaar duurt en nog steeds aanhangig is, niet verenigbaar is met art. 6 EVRM. Onder art. 46 EVRM benadrukt het dat België de verantwoordelijkheid heeft om het onderliggende probleem op een passende manier op te lossen.