Norra Stockholm Bygg, HvJ EU 2 maart 2023, zaak C-268/21

In het kader van een civiele procedure is toegang gezocht tot een groot personeelsregister dat met het oog op belastingcontrole is bijgehouden. Dit soort toegang tot gegevens is volgens het HvJ EU op zichzelf te rechtvaardigen in het kader van het recht op een eerlijk proces en effectieve rechtsbescherming. Wel moet de nationale rechter een zorgvuldige beoordeling uitvoeren van de noodzakelijkheid en de evenredigheid van de toegang. Daarbij moet hij rekening houden met het beginsel van minimale gegevensbescherming en moet hij alternatieven overwegen voor volledige toegang tot de gegevens.

Ossewaarde t. Rusland, EHRM 7 maart 2023, nr. 27227/17

Een Amerikaanse baptistische christen woont in Rusland en organiseert daar gebeds- en bijbelstudiebijeenkomsten. Daarvoor nodigde hij mensen persoonlijk uit of hing hij advertenties op prikborden, maar volgens nieuwe Russische missiewetgeving is dat niet zonder voorafgaande toestemming toegestaan. De ratio achter deze wetgeving staat niet vast, er is geen noodzaak voor aangetoond en er is een risico dat de staat dicteert wat mensen mogen geloven. Dat is in strijd met art. 9 EVRM. Het feit dat aan derdelanders zesmaal zo hoge sancties mogen worden opgelegd wegens evangelisme als aan Russische staatsburgers is in strijd met art. 9 jo. 14 EVRM. 

Rigolio t. Italië, EHRM 9 maart 2023, nr. 20148/09

Een wethouder is strafrechtelijk vervolgd wegens corruptie, maar de zaak is uiteindelijk niet-ontvankelijk verklaard. Parallel aan de strafzaak liep een procedure bij de Rekenkamer tot vergoeding van de schade die de wethouder de staat door zijn handelen zou hebben berokkend. Het EHRM oordeelt dat in die procedure weliswaar melding is gemaakt van bepaalde aspecten uit de strafzaak, maar dat het oordeel op een eigen beoordeling van de voor schadevergoeding relevante criteria was gebaseerd. Ook in de bewoordingen van de uitspraak van de Rekenkamer kan geen inbreuk op de onschuldpresumptie worden gezien. Geen schending art. 6 lid 2 EVRM.

Stoenescu t. Roemenië, EHRM 28 februari 2023, nr. 14166/19

In het kader van een echtscheidingsprocedure heeft Stoenescu verzocht om rechterlijke verdeling van de eigendommen van hem en zijn ex-echtgenote. Zij hadden zelf al overeenstemming bereikt over die verdeling, waardoor het volgens Stoenescu onredelijk was dat hij alsnog griffierechten moest betalen. Het EHRM wijst erop dat er voldoende consistente rechtspraak is die als basis daarvoor kan dienen. Ook is het niet onredelijk dat Stoenescu een financiële bijdrage moest leveren aan de afhandeling van de zaak. Art. 6 EVRM is dan ook niet geschonden.

Thierry t. Frankrijk, EHRM 31 januari 2023 (ontv.besl.), nr. 37058/19

Tegen een politieman is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld op verdenking van medeplichtigheid bij drugshandel. Gelet daarop is ook een tuchtrechtelijke procedure tegen hem gestart om hem de bevoegdheid te ontnemen om als senior-politiemedewerker te functioneren. De bevoegde hoofdaanklager wees dit verzoek toe, maar in beroep bij de tuchtkamer werd de definitieve ontneming omgezet naar een tijdelijke. Het EHRM overweegt dat sprake is geweest van zorgvuldige beoordeling door een onafhankelijke tuchtkamer met ‘full jurisdiction’, die ook de proportionaliteit van de tuchtmaatregel heeft meegewogen. De klacht over art. 6 lid 1 EVRM is dan ook kennelijk ongegrond.

Catana t. Moldavië, EHRM 21 februari 2023, nr. 43237/13

In Moldavië maakten tot voor kort de minister van Justitie en de procureur-generaal deel uit van de Raad voor de Rechtspraak, die ook belast was met het voeren van tuchtrechtelijke procedures tegen rechters. Het EHRM oordeelt dat dit inherent in strijd is met de vereisten van onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechterlijke macht. Ook voor de benoeming van hoogleraren in de Raad bestonden te weinig procedurele waarborgen. Tuchtrechtelijke beslissingen genomen door tuchtraden die werden samengesteld uit de Raad waren dan ook in strijd met art. 6 lid 1 EVRM. Inmiddels zijn de procedures overigens veranderd en EVRM-proof gemaakt.

Freire Lopes t. Portugal, EHRM 31 januari 2023 (ontv.besl.), nr. 58598/21

Freire Lopes heeft in 2012 via de bank BES effecten verworven met een waarde van 185.000 euro. BES kocht in 2014 de effecten terug, tegen een rente van 20.000 euro. Vervolgens raakte de bank in zwaar water en werden harde maatregelen getroffen; onder meer werd de bankenlicentie van BES ingetrokken. Door die maatregelen heeft klager zijn aanspraken op de BES nooit te gelde kunnen maken. Het EHRM acht dat niet onredelijk, gelet op de noodzaak van de maatregelen en gelet op het risico dat inherent is aan het opereren op de financiële markten. Geen schending art. 1 EP EVRM.

G.K. t. Cyprus, EHRM 21 februari 2023, nr. 16205/21

In 2017 heeft de Cypriotische G.K. haar kind meegenomen uit de VS, zonder instemming van de vader. De Cypriotische autoriteiten oordeelden dat het kind moest worden teruggegeven aan de in de VS wonende vader. Daarbij speelde mee dat G.K.’s verklaringen over geweld door de vader onbetrouwbaar en tegenstrijdig waren. Het EHRM oordeelt dat de procedure in Cyprus zorgvuldig is geweest. G.K. heeft geprobeerd die te traineren om een voldongenfeitsituatie te creëren en terugkeer te verhinderen, maar het EHRM staat dat niet toe. Het besluit tot terugkeer was verenigbaar met art. 8 EVRM.

Halet t. Luxemburg, EHRM (GK) 14 februari 2023, nr. 21884/18

In de ‘Luxleaks’-affaire heeft een (oud-)medewerker van PricewaterhouseCoopers (PwC) duizenden pagina’s met informatie over belastingteruggaves aan een journalist overhandigd. Vanwege reputatieaantasting van PwC is hij veroordeeld tot een boete. Een Kamer van het EHRM achtte dat eerder gerechtvaardigd. De Grote Kamer ziet in Europese ontwikkelingen reden om de vaste klokkenluiderscriteria aan te scherpen en te verfijnen. De nationale rechter heeft die criteria op zichzelf zorgvuldig toegepast, maar heeft volgens het Hof toch een verkeerde belangenafweging gemaakt. Het Hof stelt zijn eigen afweging daarvoor in de plaats en stelt vast dat art. 10 EVRM is geschonden.