Baret en Caballero t. Frankrijk, EHRM 14 september 2023, nrs. 22296/20 en 37138/20

Twee vrouwen willen zwanger worden met (ingevroren) sperma van hun inmiddels overleden echtgenoten. In Frankrijk geldt echter een absoluut verbod voor dergelijke postume reproductie. De vrouwen willen daarom uitwijken naar Spanje, maar ook dat is naar Frans recht niet toegestaan. Het EHRM acht een volledig verbod, dat ook een verbod op reproductie over de grens omvat, coherent. Bij het maken van de relevante wetgeving is de wetgever zijn – vanwege de ethische aspecten ruime – margin of appreciation niet te buiten gegaan. Art. 8 EVRM is daarom niet geschonden.

Bezirkshauptmannschaft Feldkirch, HvJ EU 14 september 2023, zaak C-55/22

Aan NK is een boete opgelegd voor het exploiteren van kansspelen. Na vrijspraak zijn de feiten anders gekwalificeerd en volgde alsnog een boete voor het opzetten van kansspelen. Het ne-bis-in-idembeginsel (art. 50 Hv) verzet zich er volgens het HvJ EU tegen dat een strafsanctie wordt opgelegd wegens het maken van een inbreuk op een nationale wettelijke regeling die de uitoefening van de vrijheid van dienstverrichting (art. 56 VWEU) kan belemmeren, wanneer deze persoon voor dezelfde feiten reeds bij een definitieve rechterlijke beslissing is vrijgesproken voor het maken van een inbreuk op een andere bepaling van die wettelijke regeling.

Daoudi t. Frankrijk, EHRM 12 juli 2023 (ontv.besl.), nr. 48638/18

Een wegens betrokkenheid bij terrorisme veroordeelde man moet volgens de Franse autoriteiten worden uitgezet naar Algerije, maar het EHRM heeft eerder geoordeeld dat daarbij een risico zou bestaan van aantasting van art. 3 EVRM. De man verblijft daardoor nog steeds in Frankrijk, waarbij hem vrijheidsbeperkende maatregelen zijn opgelegd. Hij wil die maatregelen laten toetsen bij het EHRM, maar dat oordeelt dat hij niet alle rechtsmiddelen heeft uitgeput. Dat in zijn zaak de Constitutionele Raad een grondwettigheidstoetsing heeft uitgevoerd maakt namelijk niet dat een regulier hoger beroep niet meer zinvol is. De zaak is daarom niet-ontvankelijk.

Eigirdas en VI Demokratijos pletros fondas t. Litouwen, EHRM 12 september 2023, nrs. 84048/17 en 84051/17

Een journalist heeft in een tijdschrift een artikel over de ‘tien machtigste oligarchen’ van Litouwen geschreven. Naar aanleiding van klachten van een van deze personen heeft een Commissie vastgesteld dat het artikel onvoldoende feitelijke grondslag had en is de journalist verplicht dat oordeel te publiceren. Het Hof benadrukt dat het artikel een belangrijk onderwerp betrof, nu de betrokkene ook veel politieke invloed had. De nationale rechter heeft dat onvoldoende meegewogen. Evenmin is goed gekeken naar de (relatief beperkte) gevolgen van de publicatie voor de betrokkene en de vergaande gevolgen van rectificatie voor de journalist. Hierdoor is art. 10 EVRM geschonden.

Juan, HvJ EU 21 september 2023, zaak C-164/22

Een Spaanse vennootschap en een Portugese vennootschap hebben, onder leiding van dezelfde persoon, in Spanje resp. Portugal een frauduleus piramidespel opgezet. De bestuurder is daarvoor in beide lidstaten veroordeeld tot gevangenisstraffen. Portugal heeft een EAB uitgevaardigd om ervoor te zorgen dat de bestuurder, na uitzitten van zijn straf in Spanje, naar Portugal wordt overgebracht. Het HvJ EU overweegt dat in een geval als dit geen sprake lijkt te zijn van ‘bis in idem’, nu het ging om activiteiten die in verschillende lidstaten middels verschillende rechtspersonen zijn uitgevoerd.

Lapunov t. Rusland, EHRM 12 september 2023, nr. 28834/19

Rond 2017 vonden er in Tsjetsjenië veel ‘homoseksuele zuiveringen’ plaats. Zo werd Lapunov in die periode zonder grondslag opgepakt, twaalf dagen incommunicado gedetineerd en ondertussen ernstige mishandeld en bedreigd. Naar aanleiding van het gebeurde vond op aandringen van ngo’s wel enig onderzoek plaats, maar dat werd snel beëindigd. Het EHRM oordeelt dat in deze omstandigheden gesproken kan worden van foltering, in strijd met art. 3 EVRM. Het onderzoek was volstrekt ontoereikend en eveneens in strijd met art. 3 EVRM. De detentie was zonder grond en daarmee in strijd met art. 5 EVRM.

N.F. e.a. t. Rusland, EHRM 12 september 2023, nrs. 3537/15 en 8 andere

In Rusland worden persoonsgegevens na strafrechtelijke onderzoeken lang bewaard in een databank, ook als verdachten zijn ontslagen van rechtsvervolging of als een straf is afgelopen. Deze bewaring kan tot moeilijkheden leiden bij het vinden van een baan. Het EHRM oordeelt dat de Russische wetgeving met onvoldoende waarborgen is omkleed. Met name ontbreekt openheid over de vraag wanneer gegevens uit de databank kunnen worden verwijderd en is er geen ruimte om een afweging te maken tussen het bewaringsdoel en de gevolgen van die bewaring voor de datasubjecten. Dit betekent dat art. 8 EVRM is geschonden.

Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie (Opinions politiques dans l’État membre d’accueil), HvJ EU 21 september 2023, zaak C-151/22

Twee asielzoekers hebben na aankomst in Nederland politieke kritiek jegens de Soedanese autoriteiten geuit. Zij vrezen voor vervolging als ze zouden terugkeren. Volgens het HvJ EU moet het begrip ‘vervolging wegens politieke overtuiging’ ruim worden uitgelegd. Ook een opvatting van iemand die nog niet negatief in de belangstelling heeft gestaan van vervolgingsautoriteiten in het land van herkomst, kan onder dit begrip vallen. Of dan ook een daadwerkelijk risico van vervolging bestaat, hangt af van onder meer contextfactoren en eventuele activiteiten die de betrokkene heeft verricht om zijn overtuiging tot uitdrukking te brengen.