Valiullina e.a. t. Letland, EHRM 14 september 2023, nrs. 56928/19, 7306/20 en 11937/20

In Letland is in 2018 nieuwe wetgeving aangenomen, waardoor op openbare scholen een groot aantal vakken verplicht in het Lets moet worden onderwezen; daardoor blijft er veel minder tijd over voor onderwijs in de minderheidstaal Russisch. Het EHRM wijst op de bijzondere context van eerdere russificatie in Letland en acht het begrijpelijk dat Letland de eigen taal wil versterken. Zeker gelet op de ruime margin of appreciation is in deze doelstelling een voldoende overtuigende rechtvaardiging gelegen, zodat art. 14 EVRM niet is geschonden. Een recht op onderwijs in de eigen voorkeurstaal kan bovendien niet in art. 2 EP worden gelezen.

Vinal, HvJ EU 14 september 2023, zaak C-820/21

Vinal produceert en verhandelt alcoholhoudende producten en heeft een vergunning voor het beheer van een belastingentrepot voor de accijns. De onderneming krijgt wegens achterstallige belastingen en niet-naleven van de accijnsregeling twee boetes opgelegd. Vanwege het accijnsvergrijp wordt later de beheervergunning ingetrokken. Het is aan de verwijzende rechter om te onderzoeken of die intrekking van strafrechtelijke aard is en of deze voldoet aan de eisen van art. 50 en 52 lid 1 Hv, maar het HvJ impliceert dat dit het geval zou kunnen zijn. Wel spreekt het twijfels uit over de verenigbaarheid van de (definitieve) intrekking met het ongeschreven Unierechtelijke evenredigheidsbeginsel.

Volkswagen Group Italia en Volkswagen Aktiengesellschaft, HvJ EU 14 september 2023, zaak C-27/22

Vanwege de ‘sjoemelsoftware’ om kunstmatig stikstofuitstootmetingen te verlagen zijn aan de Volkswagengroep in Duitsland en Italië hoge boetes opgelegd. Het HvJ EU overweegt dat de Italiaanse boete van strafrechtelijke aard is en dat die moet voldoen aan het ne-bis-in-idembeginsel van art. 50 Hv. Weliswaar betreft de Italiaanse boete iets andere gedragingen dan de Duitse, maar het Hof ziet ook veel parallellen. De Italiaanse rechter moet onderzoeken of die maken dat het ne-bis-in-idembeginsel van toepassing is. Zo ja, dan moet de rechter nagaan of is voldaan aan strikte eisen van evenredigheid en afstemming tussen de autoriteiten.

Wieder en Guarnieri t. het Verenigd Koninkrijk, EHRM 12 september 2023, nrs. 64371/16 en 64407/16

Twee in Amerika en Duitsland woonachtige IT-onderzoekers hebben bij een Britse rechter klachten ingediend over de doorgifte van hun gegevens aan het Verenigd Koninkrijk en de verwerking, analyse en opslag van die gegevens. Het VK heeft gesteld dat het Hof geen rechtsmacht heeft, omdat de beide klagers niet in het VK wonen. Het EHRM oordeelt echter dat het bij het bepalen van jurisdictie niet gaat om de verblijfsplaats van de slachtoffers, maar om de vraag waar een inbreuk plaatsvindt. In lijn met zijn eerdere uitspraak in Big Brother Watch verklaart het Hof dat art. 8 EVRM is geschonden.

WS e.a. t. Frontex, Gerecht 6 september 2023, zaak T-600/21

Een groep Syrische vluchtelingen wilde in Griekenland asiel aanvragen, maar is door Frontex overgebracht naar Turkije en is van daaruit doorgereisd naar Irak. Bij het Gerecht van de EU hebben zij een vordering tot schadevergoeding ingediend, omdat ze door optreden van Frontex materiële en immateriële schade zouden hebben opgelopen, voor, tijdens en na de terukeeroperatie. Het Gerecht oordeelt dat onvoldoende is aangetoond dat er een direct causaal verband bestaat tussen de gestelde schade (waaronder betaling van een mensensmokkelaar om naar Irak te reizen) en het optreden van Frontex. Er is dan ook geen grond voor schadevergoeding door Frontex.

A e.a. t. Italië, EHRM 7 september 2023, nr. 17791/22

A is vader van B en C. De moeder van de kinderen, D, verzet zich tegen het toekennen van omgangsmogelijkheden tussen A en de kinderen. De kinderen vallen onder een getuigenbeschermingsprogramma vanwege criminele activiteiten van A en worden vertegenwoordigd door een voogd. Het EHRM keurt die vertegenwoordiging ook voor de EHRM-procedure goed. Het stelt vast dat er in Italië sprake is van systematische vertraging in omgangsprocedures en dat er tal van tekortkomingen waren in de onderhavige procedure. Dat de kinderen in een getuigenbeschermingsprogramma zaten kan voor die tekortkomingen geen verklaring zijn. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Asociaţia 'Forumul Judecătorilor din România', HvJ EU 7 september 2023, zaak C-216/21

In Roemenië is een nieuwe regeling aangenomen voor de bevordering van rechters. Daarvoor golden eerst vergelijkende examens, maar nu beoordeelt een commissie bestaande uit de president en een aantal leden van het hogere gerechtshof de kandidaat op diens gedrag en werk. Het HvJ EU acht een dergelijk systeem niet als zodanig problematisch, zeker als in een eerdere ronde kennis en vaardigheden al zijn beoordeeld. Wel moet de procedure zorgvuldig zijn ingericht en moeten de gehanteerde criteria relevant en objectief zijn. Daarvan lijkt in de Roemeense procedure sprake te zijn.

Bagirova e.a. t. Azerbeidzjan, EHRM 31 augustus 2023, nrs. 37706/17 en 5 andere

In verband met de voorgenomen bouw van een nieuwe woonwijk in Baku zouden de huizen van de inwoners moeten worden gesloopt. Toen niet iedereen van een vrijwillige regeling gebruikmaakte, werd besloten tot onteigening. Het EHRM stelt vast dat de in de nationale wetgeving daarvoor vastgelegde procedures daarbij niet zijn gevolgd, zodat in strijd is gehandeld met het eigen nationale recht. Dit betekent dat art. 1 EP EVRM eveneens is geschonden.

Bavcar t. Slovenië, EHRM 7 september 2023, nr. 17053/20

Een Sloveense oud-minister is vervolgd wegens betrokkenheid bij machtsmisbruik en witwassen. In het kader van de sterk gemediatiseerde procedure heeft de minister van justitie een verklaring afgegeven waarin hij naar het oordeel van het Hof uitging van de schuld van de oud-minister. Dat is zeker voor een minister van justitie niet acceptabel en schendt de onschuldpresumptie van art. 6 lid 2 EVRM. Bij de beoordeling was geen sprake van een aantasting van art. 7 EVRM, nu op nationaal niveau goed en overtuigend is onderzocht hoe een bepaald delictsbestanddeel redelijkerwijs kon worden uitgelegd.