Erdal Muhammet Arslan e.a. t. Turkije, EHRM 21 november 2023, nr. 42749/19

In 2011 vonden er in de Turkse regio Van twee zware aardbevingen plaats. Daarbij stortte een hotel in, waarbij een familielid van de klagers overleed. Er is een strafprocedure ingesteld tegen de uitbater, omdat deze de bouwregels niet zou hebben nageleefd; deze loopt nog. Daarnaast hebben de klagers in een bestuursrechtelijke staatsaansprakelijkheidsprocedure een schadevergoeding toegekend gekregen omdat overheidsactoren het gebouw onvoldoende hadden geïnspecteerd. Na herhaling van de positieve verplichtingen van staten rondom natuurrampen, oordeelt het Hof dat in dit geval voldoende rechtsbescherming is geboden. Art. 2 EVRM is daarom niet geschonden.

Krachunova t. Bulgarije, EHRM 28 november 2023, nr. 18269/18

Een slachtoffer van mensenhandel is gedwongen tot sekswerk, waarbij de mensenhandelaar de verkregen inkomsten afpakte. In de strafzaak kon zij geen vergoeding krijgen van dit materiële inkomstenverlies omdat dat in strijd met de ‘publieke moraal’ zou zijn. Het EHRM overweegt dat vergoeding van gederfde inkomsten tot de positieve verplichtingen ter bestrijding van mensenhandel kan behoren. Er is een trend binnen Europa die dit erkent en bovendien kan een verplichting tot betaling van een dergelijke vergoeding een prikkel voor mensenhandel wegnemen. Nu zo’n vergoeding in Bulgarije niet mogelijk was, is art. 4 EVRM geschonden.

Mariya Alekhina e.a. t. Rusland (nr. 2), EHRM 28 november 2023, nr. 10299/15

De leden van de punkband Pussy Riot hebben in 2014 geprobeerd om een mensenrechtenorganisatie op te richten. Hun pogingen om de organisatie geregistreerd te krijgen zijn op niets uitgelopen omdat niet zou zijn voldaan aan formele vereisten, de naam onduidelijk zou zijn en de beoogde activiteiten niet voldoende zouden zijn opgesomd. Het EHRM oordeelt dat de gestelde eisen niet duidelijk in de onderliggende wetgeving tot uitdrukking komen. Zeker vanwege de vergaande consequenties van de weigering van het registratieverzoek, betekent dit dat de verenigingsvrijheid van art. 11 EVRM is geschonden.

Nadir Yildirim e.a. t. Turkije, EHRM 28 november 2023, nr. 39712/16

In 2007 werd een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar de banden van een aantal personen met een onderdeel van de (verboden, als terroristisch aangemerkte organisatie) PKK. In 2015 werden de betrokkenen verkozen tot parlementslid. Daarop heeft de bevoegde rechtbank het parlement verzocht om hun parlementaire immuniteit op te heffen, waarbij werd vermeld dat ervan kon worden uitgegaan dat de betrokkenen het gestelde strafbare feit hadden begaan. Zeker nu het uitspreken van een (voorlopig) schuldoordeel niet verplicht is in een verzoek om opheffing van immuniteit, acht het Hof dit in strijd met de door art. 6 lid 2 EVRM beschermde onschuldpresumptie.

Pleshkov e.a. t. Rusland, EHRM 21 november 2023, nrs. 29356/19 en 31119/19

Voor een aangekondigde, kleine demonstratie die zou moeten plaatsvinden voor de Russische Doema, is geen toestemming gegeven vanwege de verkeersveiligheid en openbare orde. In plaats daarvan is een alternatieve locatie op 3 km afstand voorgesteld. Het EHRM acht het problematisch dat ter rechtvaardiging alleen algemene overwegingen zijn gegeven. Daarnaast wijst het erop dat alternatieve locaties aan bepaalde eisen moeten voldoen en zoveel mogelijk alsnog binnen zicht en gehoor van het doelpubliek moeten liggen. Nu dat voor deze demonstratie niet is onderzocht, hebben de autoriteiten niet in overeenstemming met de EVRM-criteria gehandeld. Dit levert strijd op met art. 11 EVRM.

Tadić t. Kroatië, EHRM 28 november 2023, nr. 25551/18

Drago Tadić is een Kroatische zakenman. Hij is veroordeeld vanwege een poging om de beoordeling in hoger beroep van een strafzaak over oorlogsmisdaden te beïnvloeden. De veroordeling was gebaseerd op afgetapte telefoongesprekken en een getuigenis door de president van de Hoge Raad. Volgens Tadić is de strafzaak tegen hem oneerlijk geweest en beïnvloed door een perspublicatie. Het EHRM oordeelt echter dat de strafzaak zorgvuldig is verlopen, dat de president van de Hoge Raad daarin een zuivere rol heeft gespeeld en dat ook perspublicaties geen invloed hebben gehad. Art. 6 EVRM is dan ook niet geschonden.

Wałęsa t. Polen, EHRM 23 november 2023, nr. 50849/21

Lech Wałęsa, de beroemde vakbondsleider van Solidariteit, werd in 2005 beschuldigd van samenwerking met de staatsveiligheidsdiensten in de jaren ’70. Wałęsa procedeerde wegens smaad en werd in het gelijk gesteld. Door samenwerking van een politieke tegenstander (PiS-aanhanger) en de procureur-generaal kon de laatste in 2020 echter een nieuw, buitengewoon rechtsmiddel instellen om de procedure te heropenen. Het Hof oordeelt dat het buitengewone rechtsmiddel in vele opzichten in strijd is met art. 6 EVRM. Deze inzet geeft opnieuw blijk van een systemisch probleem in het rechtspraaksysteem, zodanig dat het middels een pilotprocedure Polen oproept om binnen 12 maanden reparatiemaatregelen te nemen.

Laurijsen e.a. t. Nederland, EHRM 21 november 2023, nrs. 56896/17 e.a.

Vanwege een voorgenomen uitzetting uit het Amsterdamse kraakpand Schijnheilig werd in 2011 een protestactie georganiseerd. Deze verliep rustig tot de politiecommissaris waarschuwde dat de actie moest worden beëindigd en de ME werd ingezet. De krakers werden aangehouden en uiteindelijk veroordeeld tot boetes vanwege deelname aan een illegale bijeenkomst en ordeverstoring. Het Gerechtshof Amsterdam en de Hoge Raad billijkten dit omdat geen sprake was geweest van een ‘vreedzame’ vergadering. Het EHRM oordeelt anders, vooral omdat geen gewelddadige intenties waren aangetoond. Nu de Nederlandse rechters verder geen relevante en voldoende redenen voor het ingrijpen hebben gegeven, is art. 11 EVRM geschonden.

Georgian Muslim Relations e.a. t. Georgië, EHRM 30 november 2023, nr. 24255/19

Een islamitische vereniging en enkele moslims hebben in 2014 een gebouw gekocht om daar een school te vestigen. Daarin werden ze belemmerd door inwoners, die hen intimideerden en de toegang tot het gebouw belemmerden, een varkenskop aan de ingang spijkerden en een luchtbuks leegschoten op de ramen. Het EHRM oordeelt dat de staat verplicht is om tegenstrijdige grondrechten en belangen zo goed mogelijk te verenigen. In dit geval is te weinig gedaan om klagers rechten en belangen te beschermen. Daardoor zijn de godsdienstvrijheid, het discriminatieverbod en het eigendomsrecht geschonden, in strijd met art. 8, 9, 14 en 1 EP EVRM.