Legros e.a. t. Frankrijk, EHRM 9 november 2023, nrs. 72173/17 en 17 andere

In 2016 heeft de Franse Raad van State uitspraak gedaan in de Czabaj-zaak, waardoor een nieuwe beroepstermijn in het leven werd geroepen voor specifieke bestuursrechtelijke beroepen. Deze beroepstermijn gold niet alleen voor nieuwe beroepen, maar ook voor al lopende zaken, die daardoor allemaal niet-ontvankelijk werden verklaard. Het EHRM acht het creëren van de nieuwe beroepstermijn via rechtspraak op zichzelf gerechtvaardigd, maar het ziet geen reden voor het met terugwerkende kracht toepassen daarvan. Die toepassing was onvoorzienbaar en tast de kern van het recht op toegang tot de rechter aan, zodat art. 6 lid 1 EVRM is geschonden.

Ligue des droits humains (Vérification du traitement des données par l’autorité de contrôle), HvJ EU 16 november 2023, nr. C-333/22

BA heeft een veiligheidsattest aangevraagd en dat niet gekregen. Hij verzocht daarop om inzage in de onderliggende persoonsgegevensregistratie, maar dat werd hem geweigerd. In plaats daarvan heeft het Controleorgaan op de politionele informatie een controle en correctie uitgevoerd, echter zonder aan BA mee te delen wat er is veranderd. Het HvJ EU oordeelt dat richtlijn 2016/680 in dit soort gevallen een zekere ruimte biedt om een minimum aan informatie toch mee te delen. In ieder geval moet er volwaardige rechterlijke toetsing mogelijk zijn van het besluit van een toezichthoudende autoriteit om een uitgevoerde controle te beëindigen.

Nika t. Albanië, EHRM 14 november 2023, nr. 1049/17

In 2011 vond in Tirana een demonstratie plaats voor het kantoor van de premier. Toen daarbij rellen ontstonden en een groep het plein voor het kantoor opkwam, gebruikten leden van de ‘National Guard’ hun vuurwapens. Volgens hen schoten ze in de lucht, maar vier mensen werden gedood. Het EHRM oordeelt dat de ordehandhaving niet goed was voorbereid en dat het gebruik van vuurwapens niet absoluut noodzakelijk was. Ook is niet aannemelijk dat alleen in de lucht werd geschoten. Het onderzoek naar de toedracht kende vergaande tekortkomingen. Een en ander betekent dat art. 2 EVRM is geschonden, zowel materieel als procedureel.

Rivadulla Duró t. Spanje, EHRM 12 oktober 2023 (ontv.besl.), nr. 27925/21

Een Spaanse rapper heeft tussen 2014 en 2016 een groot aantal berichten op sociale media gezet waarin hij terrorisme verheerlijkt en staatsinstellingen en het koningshuis beschuldigt van betrokkenheid bij moord, wreedheden en Nazisme. Hij is daarom veroordeeld tot negen maanden gevangenisstraf. Het EHRM overweegt dat de nationale rechters de kwestie zorgvuldig hebben beoordeeld in het licht van de vaste rechtspraakcriteria van het Hof. De voor de veroordeling gegeven redenen zijn relevant en voldoende, zodat de klacht kennelijk ongegrond is en daarmee niet-ontvankelijk.

Staatsanwaltschaft Aachen, HvJ EU 9 november 2023, nr. C-819/21

In verband met een verzoek om overlevering van een veroordeelde Poolse staatsburger vraagt een Duitse rechter zich af wie moet beoordelen of deze in Polen een risico loopt op een ernstig oneerlijke behandeling: het HvJ EU of hijzelf. Het HvJ EU oordeelt dat deze verantwoordelijkheid rust bij de nationale rechter. Als het gaat om een veroordeelde staatsburger hoeft de beoordeling van het concrete geval alleen de situatie tot de veroordeling te betreffen; latere ontwikkelingen zijn in dit situatietype redelijkerwijs niet relevant.

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (Notion d’atteintes graves), HvJ EU 9 november 2023, nr. C-125/22

Als een asielverzoek wordt ingediend en daarbij beroep wordt gedaan op zowel de algemene geweldssituatie in het land van herkomst en op persoonlijke omstandigheden, moet de nationale rechter volgens het HvJ EU onderscheid maken tussen de situatietypen van onderdelen b) en c) van art. 15 van Rl 2011/95/EU. Bij beide onderdelen moet een combinatie van algemene en persoonlijke omstandigheden worden betrokken, maar alleen bij onderdeel c) kan een verdergaande bescherming worden gegeven dan art. 3 EVRM vereist; dit betekent dat dan niet hoeft te worden aangetoond dat sprake is van de ‘most extreme cases of general violence’.

Toivanen t. Finland, EHRM 9 november 2023, nr. 46131/19

Een advocaat heeft een aantal zeer kritische mails aan rechters en overheidsinstellingen gestuurd. De Finse Orde van Advocaten heeft daarop zijn licentie als zittingsadvocaat ingetrokken. Een zaak daarover is beoordeeld door een grotere kamer dan gebruikelijk. De president van die kamer had eerder een van de bedreigende mails van de advocaat naar de politie doorgestuurd. Het EHRM begrijpt dat dit wantrouwen bij de advocaat kan hebben gewekt, maar oordeelt dat de zaak is beoordeeld in overeenstemming met nationaal recht. Bovendien had het Hooggerechtshof volledige rechtsmacht om de zaak te herbeoordelen. Art. 6 lid 1 EVRM is dan ook niet geschonden.

Všeobecná úverová banka, HvJ EU 9 november 2023, nr. C-598/21

In het onderhavige geval is een consumentenkrediet verstrekt, maar konden de verzoekers al snel niet meer tegemoetkomen aan de aflossingsvereisten. Daarop wilde de kredietverstrekker overgaan tot het openbaar verkopen van hun woning. Het HvJ EU oordeelt dat de nationale rechter in een dergelijk geval ambtshalve moet beoordelen of een beding betreffende vervroegde opeisbaarheid van betaling wel proportioneel is. Daarbij moet niet alleen rekening worden gehouden met factoren als de omvang van het verschuldigde bedrag, maar ook met de gevolgen voor de betrokkenen als het gaat om verkoop van hun woning.

A.M.A. t. Nederland, EHRM 24 oktober 2023, nr. 23048/19

A.M.A., een asielzoeker uit Bahrein, vreest in dat land vervolging vanwege zijn politieke activiteiten. De IND vindt zijn relaas ongeloofwaardig en besluit tot uitzetting. Bij een last-minute-aanvraag overlegt A.M.A. nieuwe documenten om zijn stellingen te onderbouwen, maar de IND beoordeelt die niet inhoudelijk, onder meer omdat de aanvraag wordt gezien als een bewuste poging om de uitzetting te vertragen. Meteen na uitzetting is A.M.A. tot levenslang veroordeeld. Het EHRM acht de beoordeling van het last-minuteverzoek onzorgvuldig. Ten onrechte is geen goede trouw bij A.M.A. aangenomen en zijn de nieuwe documenten niet bestudeerd. Dit is in strijd met art. 3 EVRM.