F.S. t. Kroatië, EHRM 5 december 2023, nr. 8857/16

Een in Kroatië woonachtige Bosniër heeft de Kroatische nationaliteit aangevraagd. Die wordt hem geweigerd en hem wordt bovendien een uitzettingsbevel opgelegd om redenen van staatsveiligheid. Welke redenen en feiten hieraan ten grondslag liggen, is de man verder niet bekend. Het Hof oordeelt dat het ontbreken van enige motivering een inbreuk oplevert op art. 1 P7 EVRM. Daar kunnen goede redenen voor zijn, maar in ieder geval moeten voldoende procedurele waarborgen worden geboden om de vertrouwelijkheid te compenseren. In dit geval was er geen inzicht in de redenen en waren er evenmin goede procedurele waarborgen, zodat genoemde bepaling is geschonden.

G. K. e.a. (Parquet européen), HvJ EU (GK) 21 december 2023, zaak C-281/22

Deze zaak gaat over de te bieden grondrechtenwaarborgen als in het kader van een onderzoek van het Europese Openbaar Ministerie bijvoorbeeld huiszoekingen en inbeslagnemingen moeten worden verricht. Als voor zo’n onderzoeksmaatregel rechterlijke toestemming is vereist krachtens het recht van de lidstaat van de assisterende gedelegeerd Europese aanklager, mag de toetsing daar alleen betrekking hebben op de aspecten betreffende de tenuitvoerlegging van deze maatregel. Als sprake is van ernstige inmenging in de Handvestrechten van de betrokkene, moeten de aspecten betreffende de rechtvaardiging en de vaststelling ervan vooraf worden getoetst door een rechter in de lidstaat van de behandelende gedelegeerd Europese aanklager.

GN (Motif de refus fondé sur l’intérêt supérieur de l’enfant), HvJ EU (GK) 21 december 2023, zaak C-261/22

Als een EAB is uitgevaardigd tegen een ouder met minderjarige kinderen kunnen het belang van het gezinsleven (art. 7 Hv) en de belangen van het kind (art. 24 lid 2 Hv) vergen dat het EAB niet ten uitvoer wordt gelegd. Dat kan zich bijvoorbeeld voordoen als het door een EAB niet mogelijk is om de ouder en de kinderen bij elkaar te houden. Niet-tenuitvoerlegging van een EAB is echter alleen aanvaardbaar als aan de tweestappentoets is voldaan, waarbij eerst in algemene zin en vervolgens concreet wordt nagegaan of uitvoering een reëel risico zou opleveren van schending van de genoemde grondrechten.

Gyulumyan e.a. t. Armenië, EHRM 21 november 2023 (ontv.besl.), nr. 25240/20

In Armenië is een vergaande hervorming van de rechterlijke macht doorgevoerd, waarbij via een grondwetswijziging de benoemingstermijnen van rechters in het Constitutionele Hof zijn beperkt. Daardoor is de termijn van verschillende rechters beëindigd, zonder dat zij daarover hebben kunnen procederen. Het EHRM oordeelt dat het gaat om een generieke, zorgvuldig voorbereide grondwetswijziging die een afgebakende groep rechters betreft. Daardoor is geen sprake van een geschil over burgerlijke rechten in de zin van art. 6 lid 1 EVRM en is de klacht niet-ontvankelijk. Evenmin is het privéleven van de rechters geraakt, zodat ook de klacht over art. 8 EVRM niet-ontvankelijk is.

H.A. t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 5 december 2023, nr. 30919/20

Een Libanese vluchteling is naar het Verenigd Koninkrijk gereisd nadat hij in een vluchtelingenkamp benaderd was door verschillende paramilitaire groepen die hem wilden rekruteren. Volgens de vluchteling zou hij bij terugkeer naar het kamp een reëel risico lopen te worden mishandeld. De nationale autoriteiten schatten op basis van zijn antwoorden op vragen dit risico echter anders in. Het EHRM kan zich in die inschatting vinden en ziet ook op basis van bestudering van actueel bewijsmateriaal geen redenen om aan te nemen dat bij uitzetting de art. 3 EVRM-rechten van de vluchteling zouden worden geschonden.

D. t. Letland, EHRM 11 januari 2024, nr. 76680/17

In Letse gevangenissen is sprake van een informeel kastensysteem. Mensen die tot de laagste kaste behoren worden bijvoorbeeld gesegregeerd, moeten nare klusjes opknappen en hebben geen toegang tot allerlei voorzieningen. Dit is in Letland een bekend probleem, maar Letse rechters vinden de situatie niet zo ernstig dat art. 3 EVRM wordt aangetast. Het Hof denkt daar anders over: de behandeling van de laagste kaste is zodanig vernederend dat de drempel voor toepasselijkheid van art. 3 EVRM is overschreden. Individuele oplossingen zijn daarbij onvoldoende; het fenomeen moet volgens het Hof op structureel en systemisch niveau worden aangepakt.

Halit Kara t. Turkije, EHRM 12 december 2023, nr. 60846/19

Een gevangene heeft een brief geschreven aan zijn broer, waarin hij zegt dat in de gevangenis veel mensen worden mishandeld. Ook stuurt hij als bijlage onder meer een voorbeeld van een klachtformulier bij het EHRM mee. Omdat de gevangenisautoriteiten van mening zijn dat de brief onjuiste, bezwaarlijke en lasterlijke informatie bevat, nemen zij de brief in beslag. Het EHRM oordeelt dat de nationale rechters bij toetsing van deze inbeslagname onvoldoende hebben gemotiveerd waarom de inhoud bezwaarlijk was en ook geen goede belangenafweging hebben gemaakt. Art. 8 EVRM is dan ook geschonden.

Krankenversicherung Nordrhein, HvJ EU 21 december 2023, zaak C-667/21

Een medische instelling stelt op basis van haar wettelijke opdracht medische adviezen over arbeidsongeschiktheid op voor zorgverzekeraars. Zij doet dat in voorkomende gevallen ook als het de arbeidsongeschiktheid van haar eigen werknemers betreft. Het HvJ EU oordeelt dat dat niet als zodanig een onrechtmatige gegevensverwerking oplevert. Ook hoeft de instelling in beginsel niet te garanderen dat geen enkele collega van de betrokkene toegang heeft tot zijn gezondheidsgegevens. Wel moet de gegevensverwerking aan de verder geldende rechtmatigheids- en zorgvuldigheidseisen van art. 6 en 9 AVG voldoen.

Miranda Magro t. Portugal, EHRM 9 januari 2023, nr. 30138/21

Rui Miranda Magro is schuldig bevonden aan verschillende strafbare feiten, maar hij is ontoerekeningsvatbaar verklaard in verband met een psychiatrische stoornis. Hem werd daarom preventieve detentie in een psychiatrisch ziekenhuis opgelegd. Omdat daar geen plaats bleek te zijn, is hij vastgehouden in de psychiatrische vleugel van een gevangenisziekenhuis. Het Hof oordeelt dat die vleugel niet geschikt was voor langdurige zorg en dat een passende, geïndividualiseerde medische behandeling ontbrak. Daardoor zijn art. 3 en 5 EVRM geschonden. Onder art. 46 EVRM draagt het Hof Portugal op de onderliggende, structurele, problemen met urgentie op te lossen.

Jasuitis and Šimaitis t. Litouwen, EHRM 12 december 2023, nrs. 28186/19 en 29092/19

Jasuitis and Šimaitis zijn veroordeeld wegens mensenhandel omdat zij via een advertentie meisjes hadden geworven voor ‘online communicatiediensten’, maar hen vervolgens dwongen tot seksuele handelingen. Voor het EHRM hebben zij gesteld dat hun bestraffing niet voorzienbaar was, omdat de relevante Litouwse strafbepaling alleen slavernij of slavernij-achtige kwesties strafbaar zou stellen. Het EHRM oordeelt dat deze stelling berust op een onjuiste lezing van de bepaling over mensenhandel. De nationale rechters hebben die op een voorspelbare, consistentie en duidelijke manier uitgelegd, zodat art. 7 EVRM niet is geschonden.