Cegolea t. Roemenië, EHRM 24 maart 2020, nr. 25560/13

Klaagster is een Roemeense politica die de Italiaanse minderheid wil vertegenwoordigen in het parlement. Zij kan zich echter niet kandidaat stellen voor de parlementsverkiezingen van 2012 omdat haar partij niet als charitatieve organisatie is geregistreerd. Nu die eis niet wordt gesteld voor politici die lid zijn van partijen die al in het parlement zijn vertegenwoordigd, en de procedure rondom registratie van de partij onzorgvuldig en onvoorzienbaar is verlopen, oordeelt het EHRM dat hierdoor sprake is van een schending van art. 3 Eerste Protocol EVRM in samenhang met art. 14 EVRM.

Grimmark t. Zweden, EHRM 11 februari 2020 (ontv.), nr. 43726/17

Klaagster is afgewezen voor verschillende functies als verloskundige omdat zij gewetensbezwaren heeft tegen (assistentie bij) abortussen. Bereidheid tot het geven van die assistentie is in Zweden een vereiste voor verloskundigen. Het Hof acht deze eis niet onredelijk vanwege de keuze om abortus door het hele land aan te kunnen bieden. Klaagster heeft er vrijwillig voor gekozen om te solliciteren op de functie van verloskundige terwijl zij wist dat die functie ook assistentie bij abortus kon omvatten. De klacht onder art. 9 EVRM (godsdienstvrijheid) is daarom kennelijk ongegrond.

Miasto Łowicz, HvJ EU (GK) 26 maart 2020, gev. zaken C-558/18 en C-563/18

Twee Poolse rechtbanken hebben prejudiciële vragen voorgelegd aan het HvJ EU omdat zij denken dat in Polen tuchtprocedures op politieke gronden tegen rechters worden aangespannen om hen ertoe te brengen in lijn met de politieke voorkeuren van de regering te oordelen. Het HvJ EU verklaart deze zaken niet-ontvankelijk omdat er geen duidelijke EU-component is verbonden aan de hoofdzaken waarin de vragen zijn voorgelegd. Wel benadrukt het dat het niet aanvaardbaar is dat nationale rechters kunnen worden blootgesteld aan tuchtprocedures omdat zij prejudiciële vragen voorleggen aan het HvJ EU.

Dos Santos Calado e.a. t. Portugal, EHRM 31 maart 2020, nrs. 55997/14 e.a.

De klagers in deze zaak hebben op nationaal niveau constitutionele beroepen ingediend, maar deze zijn om uiteenlopende redenen niet-ontvankelijk verklaard. Ten aanzien van twee van de klachten is het Hof van oordeel dat deze niet-ontvankelijkverklaring excessief formalistisch was en dat daardoor sprake is van een ongerechtvaardigde beperking van het recht op toegang tot de rechter. Voor de derde klager was dit anders, nu diens klacht is afgewezen omdat in wezen geen sprake was van een constitutionele kwestie; het Hof acht dat een voldoende overtuigende niet-ontvankelijkheidsgrond.

Kukhalashvili e.a. t. Georgië, EHRM 2 april 2020, nrs. 8938/07 en 41891/07

Tijdens het bestrijden van een gevangenisopstand in 2006 zijn veel gevangenen, waaronder de familieleden van klagers, door schotwonden om het leven gekomen. Voor het Hof heeft de regering onder meer gesteld dat de operatie om de opstand te bestrijden onder meer was ingegeven door de wens om wraak te nemen op de staatsondermijnende krachten in de gevangenis. Het Hof benadrukt dat een dergelijk doel nooit in overeenstemming kan zijn met het EVRM en het gebruik van dodelijk geweld niet kan rechtvaardigen. Het stelt verder vast dat het gebruikte geweld in dit geval niet absoluut noodzakelijk is gebleken, in strijd met art. 2 lid 2 EVRM.

Tête t. Frankrijk, EHRM 26 maart 2020, nr. 59636/16

Klager heeft een open brief aan de Franse autoriteit financiële markten geschreven waarin hij stelde dat een bankengroep zich mogelijk schuldig maakte aan strafbare feiten. Naar aanleiding van een klacht van de bank is klager een boete van 3000 euro wegens laster opgelegd. Volgens het Hof hebben de nationale rechters ten onrechte alleen de wetgeving over laster toegepast en geen eigen afweging gemaakt. De brief was geschreven over een onderwerp van maatschappelijke controverse, diende een politiek doel en was genuanceerd geformuleerd; ook was de boete relatief hoog. De veroordeling leverde dan ook een schending op van art. 10 EVRM.

Centre for Democracy and the Rule of Law t. Oekraïne, EHRM 26 maart 2020, nr. 10090/16

Een non-gouvernementele organisatie heeft zonder succes geprobeerd toegang te krijgen tot de CV’s van partijleiders tijdens de parlementsverkiezingen van 2014 om hun integriteit te kunnen checken. Het Hof stelt vast dat deze toegang tot overheidsinformatie binnen het bereik van art. 10 EVRM komt en dat de organisatie er een publiek doel mee wilde dienen. De privacybelangen van de politici die daar tegenover staan, zijn volgens het Hof van minder groot gewicht, ook gelet op de verkiezingscontext. Het niet-verschaffen van toegang was dan ook in strijd met art. 10 EVRM.