Amaghlobeli e.a. t. Georgië, EHRM 20 mei 2021, nr. 41192/11

Twee onderzoeksjournalisten hebben zich, in strijd met de regels, begeven in een beperkt toegankelijke douanezone om daar mensen te kunnen interviewen en om foto’s te maken van de douaneactiviteiten. Daarvoor hebben zij een boete opgelegd gekregen. Het EHRM wijst op het belang van informatievergaring en onderzoeksjournalistiek, maar ook op de verplichtingen die vastzitten aan de notie van verantwoordelijke journalistiek. Een daarvan is dat niet in strijd met het nationale strafrecht wordt gehandeld. Zeker nu de boete niet echt hoog was, is het opleggen daarvan daarom niet in strijd met art. 10 EVRM.

RID Novaya Gazeta en ZAO Novaya Gazeta t. Rusland, EHRM 11 mei 2021, nr. 44561/11

In de krant ‘Novaya Gazeta’ is in 2010 een artikel gepubliceerd waarin verslag werd gedaan van de ontwikkeling van de organisatie Russkiy Obraz tot een extremistische vereniging met ultranationalistische en racistische ideeën. Het stuk werd onderbouwd met citaten uit beleidsdocumenten van de organisatie en foto’s waarbij leden fascistische en nazistische symbolen meedroegen. De krant kreeg daarop een waarschuwing omdat het stuk daardoor zou oproepen tot extremisme. Het EHRM oordeelt dat daarmee onrecht is gedaan aan de doelstellingen van het stuk. De waarschuwing was dan ook in strijd met art. 10 EVRM.

Öğreten en Kanaat t. Turkije, EHRM 18 mei 2021, nrs. 42201/17 en 42212/17

Twee kritische journalisten hebben in 2016 een aantal e-mails gepubliceerd die eerder waren verschenen op de website van Wikileaks. Daarop zijn zij in voorarrest genomen op verdenking van lidmaatschap van een terroristische organisatie. Volgens het Hof rechtvaardigt het dossier een dergelijke verdenking niet en is het voorarrest daarom in strijd met art. 5 lid 1 EVRM. Mede vanwege de onvoorzienbaarheid van de gegeven definitie van ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’ en het ‘chilling effect’ van zo’n voorarrest acht het Hof daarnaast art. 10 EVRM geschonden.

Stetsov t. Oekraïne, EHRM 11 mei 2021, nr. 5170/15

Een uitreisverbod mag volgens het EHRM alleen worden opgelegd als mogelijkheid om iemand ertoe te brengen een schuld te voldoen als duidelijk is hoe zo’n verbod in de bijzondere omstandigheden van het geval aan dit doel kan bijdragen. Voor het onderhavige geval zijn dergelijke bijzondere omstandigheden niet aangetoond, zodat art. 2 Vierde Protocol is geschonden.

OOO Informatsionnoye Agentstvo Tambov-Inform t. Rusland, EHRM 18 mei 2021, nr. 43351/12

Een Russisch mediabedrijf exploiteert een website waarop in 2011 – in de aanloop naar de Doemaverkiezingen – een aantal artikelen over de verkiezingen zijn geplaatst, evenals een informele opiniepeiling. Daarvoor is het bedrijf beboet, nu de artikelen werden gepubliceerd voor de formele campagne was begonnen en de peiling niet aan de officiële eisen voor opiniepeilingen voldeed. Het Hof benadrukt de bijzondere rol van internet bij verkiezingen en de afwijkende eisen die bij internetpublicaties moeten worden gesteld. Met die eisen is onvoldoende rekening gehouden, zodat de boetes in strijd zijn met art. 10 EVRM.

Terheş t. Roemenië, EHRM 13 april 2021 (ontv.besl.), nr. 49933/20

Een Roemeense Europarlementariër heeft geageerd tegen de strenge lockdown in Roemenië ter bestrijding van de coronapandemie: volgens hem was daardoor feitelijk sprake van huisarrest en dus van vrijheidsbeneming. Het EHRM ziet in de maatregelen echter geen vrijheidsbeperking die zo vergaand is dat die daadwerkelijk neerkomt op vrijheidsberoving en verklaart dat art. 5 EVRM niet van toepassing is. Daardoor hoeft het niet toe te komen aan de vraag of – in het licht van art. 15 EVRM – de lockdownmaatregelen redelijk en legitiem waren.

WS t. Bondsrepubliek Duitsland, HvJ EU 12 mei 2021, zaak C-505/19

Op verzoek van de Amerikaanse autoriteiten heeft Interpol een ‘red notice’ uitgevaardigd tegen de Duitse WS met het oog op zijn uitlevering, terwijl in Duitsland een strafrechtelijk onderzoek jegen WS al onherroepelijk is beëindigd. Volgens het HvJ kan het ne-bis-in-idem-beginsel er dan aan in de weg staan dat de betrokkene wordt aangehouden in de Schengenruimte en in de Europese Unie, namelijk als de bevoegde autoriteiten weten dat in een staat die partij is bij het Schengenakkoord of in een lidstaat een onherroepelijke rechterlijke beslissing is gegeven waarbij wordt vastgesteld dat het ne-bis-in-idem-beginsel van toepassing is.

Yocheva en Ganeva t. Bulgarije, EHRM 11 mei 2021, nrs. 18592/15 en 43863/15

In Bulgarije bestaat een regeling waarbij een uitkering kan worden toegekend als een van de ouders is komen te overlijden. Bij kinderen waarvan de vader onbekend is, kan geen aanspraak worden gemaakt op de regeling. Volgens het EHRM levert dit een ongelijke behandeling op grond van geslacht en wettige geboorte op. Daarvoor is geen rechtvaardiging te vinden, nu gezinnen met een onbekende vader net zoveel behoefte kunnen hebben aan ondersteuning als gezinnen met een overleden vader. Ook de betaalbaarheid van het uitkeringssysteem kan geen argument opleveren om een ongelijke behandeling naar geslacht of geboorte in stand te houden.

Akdeniz e.a. t. Turkije, EHRM 4 mei 2021, nr. 41139/15

In 2014 heeft in Turkije een rechter een algemeen verbod gesteld op het publiceren van iedere vorm van informatie over een lopend parlementair onderzoek. Voor een bekende journalist neemt het Hof aan dat haar uitingsvrijheid en informatierecht hierdoor rechtstreeks is geraakt en dat een deugdelijke wettelijke basis voor het verbod ontbrak. Voor twee wetenschappers oordeelt het Hof dat zij niet voldoende specifiek hebben aangetoond dat zij meer dan anderen door het verbod zijn geraakt. Dat de academische vrijheid werd geraakt is onvoldoende om hen als ‘slachtoffer’ aan te kunnen merken, aldus is hun klacht niet-ontvankelijk.