Lee t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 7 december 2021 (ontv.besl.), nr. 18860/19

Gareth Lee heeft in 2014 een taart besteld bij een bakker, waarop hij het logo van zijn organisatie ‘QueerSpace’ wilde laten afdrukken, en de tekst ‘Support Gay Marriage’. Om religieuze redenen weigerde de bakker de opdracht uit te voeren. Lee heeft geprocedeerd over ongelijke behandeling en schending van het consumentenrecht, maar is in het ongelijk gesteld. Het EHRM verklaart de zaak niet-ontvankelijk omdat Lee voor de nationale rechter onvoldoende concreet en specifiek beroep heeft gedaan op de relevante EVRM-rechten. Daardoor heeft hij de nationale rechtsmiddelen in feite niet uitgeput, in strijd met art. 35 lid 1 en 4 EVRM.

MARCAS MC, HvJ EU 13 januari 2022, zaak C-363/20

In een Hongaarse procedure over fiscale delicten op het terrein van vennootschapsbelasting zijn prejudiciële vragen gesteld over de uitleg van art. 47 en 54 Hv. Het HvJ verklaart zich onbevoegd om deze vragen te beantwoorden. Reden daarvoor is dat weliswaar sprake is van harmonisatie op het terrein van btw, maar niet op het terrein van vennootschapsbelasting. Die belasting maakt immers geen deel uit van het stelsel van eigen middelen van de Unie. Van het ten uitvoer brengen van EU-recht in de zin van art. 51 lid 1 Hv is in deze zaak dan ook geen sprake.

Tabak t. Kroatië, EHRM 13 januari 2022, nr. 24315/13

Na een verkeersongeval is Tabak arbeidsongeschikt geraakt. Daarop heeft hij geprocedeerd tegen een verzekeringsmaatschappij om een schadevergoeding te krijgen. Rechtbankexpert V.B. voorzag de rechtbank van een deskundigenrapport, waarin zij de causaliteit tussen de arbeidsongeschiktheid en het verkeersongeval in twijfel trok. In hoger beroep heeft Tabak de neutraliteit van V.B. betwist omdat zij eerder als arts bij de verzekeringsmaatschappij werkte. Het EHRM oordeelt dat Tabak dit eerder aan de orde had kunnen stellen. De hogerberoepsrechter kan dan ook niet worden verweten dat hij dit punt niet inhoudelijk heeft behandeld. Dit levert geen strijd op met art. 6 EVRM.

Freitas Rangel t. Portugal, EHRM 11 januari 2022, nr. 78873/13

Een bekende Portugese journalist heeft in 2010 een verklaring in het parlement en de media afgelegd waarin hij zich kritisch uitsprak over de banden tussen bepaalde rechters, openbare aanklagers en journalisten. Daardoor kon volgens hem vertrouwelijke informatie over strafprocedures te gemakkelijk in de media terechtkomen. Naar aanleiding van aanklachten van de beroepsorganisaties voor rechters en aanklagers is hij veroordeeld tot schadevergoedingen van 25.000 euro. Het Hof acht dat disproportioneel. In dit debat over een onderwerp van algemeen belang had de uitingsvrijheid zwaarder moeten wegen dan de bescherming van de reputatie van publieke instituties. Schending art. 10 EVRM.

Hashemi t. Azerbeidzjan, EHRM 13 januari 2022, nrs. 1480/16 e.a.

In de jaren ’00 zijn acht Afghaanse en Pakistaanse staatsburgers naar Azerbeidzjan gevlucht. Hun later daar geboren kinderen werd – ongeacht de gelding van het ius-soli-beginsel – de Azerbeidzjaanse nationaliteit ontzegd, omdat de ouders geen Azerbeidzjaans staatsburgerschap hadden. Het EHRM acht de wetgeving op dit punt onduidelijk, maar oordeelt dat die wel tendeert naar erkenning van het ius-soli-beginsel. Hoe dan ook is de wetgeving willekeurig toegepast, in strijd met art. 8 EVRM.

Yefimov en Youth Human Rights Group t. Rusland, EHRM 7 december 2021, nrs. 12385/15 en 51619/15

De oprichter van een liefdadigheidsorganisatie heeft op de website daarvan een stukje geschreven waarin hij kritiek uit op de Russisch Orthodoxe Kerk. Hij is daarvoor strafrechtelijk vervolgd, op een terroristenlijst geplaatst en bedreigd met plaatsing in een psychiatrische inrichting. De organisatie is in verband daarmee ontbonden. Het EHRM wijst op het intimiderende effect van dit soort maatregelen op maatschappelijke waakhonden en op het ontbreken van iedere rechtvaardiging. De ontbinding van de organisatie was disproportioneel en berustte bovendien op een onvoorzienbare lezing van de wetgeving. Strijd met art. 10 en 11 EVRM.

Yakut Republican Trade-Union Federation t. Rusland, EHRM 7 december 2021, nr. 29582/09

In 2006 is in een Russische gevangenis een vakbond voor gevangenen opgericht, tegen een daarop geldend verbod in. Deze vakbond heeft ook aansluiting gevonden bij een vakbondsfederatie. Deze federatie is vervolgens verplicht om de vakbond het lidmaatschap weer te ontzeggen. Het EHRM wijst erop dat werk in gevangenissen van bijzondere aard is. Bovendien is er nauwelijks Europese eenduidigheid over de vraag of gevangenen vakbonden mogen oprichten. Hoewel het Hof niet uitsluit dat dit in de toekomst anders wordt, acht het de verplichting om de vakbond niet als federatielid toe te laten nu niet in strijd met art. 11 EVRM.

Women’s Initiatives Supporting Group e.a. t. Georgië, EHRM 16 december 2021, nrs. 73204/13 en 74959/13

In 2013 wilde een (klein) aantal leden van de Georgische LHTB-gemeenschap een rally organiseren ter gelegenheid van de Internationale Dag tegen Homofobie. Toen zij bij het plein aankwamen waar de rally zou plaatsvinden, werden ze opgewacht door zo’n 40.000 tegendemonstranten, die hen belaagden en bedreigingen riepen. De politie deed niets om hen tegen te houden, maar leek hen zelfs te ondersteunen. Het EHRM ziet hierin een aantasting van de menselijke waardigheid en veroordeelt scherp de door homofobie ingegeven nalatigheid van de autoriteiten, die het in strijd acht met art. 3 en 14 EVRM.

Tunikova e.a. t. Rusland, EHRM 14 december 2021, nrs. 55974/16, 53118/17, 27484/18 en 28011/19

Vier vrouwen zijn in Rusland het slachtoffer geworden van huiselijk geweld. De autoriteiten hebben weinig tot niets gedaan om hen daartegen te beschermen of achteraf een onderzoek in te stellen; het geweld zou daarvoor niet ernstig genoeg zijn geweest. Het EHRM benadrukt dat de wetgeving over huiselijk geweld in Rusland vergaand tekortschiet en dat er veel te weinig concrete beschermingsmaatregelen worden genomen. Bovendien is sprake van structurele discriminatie jegens vrouwen. Om deze met art. 3 en 14 EVRM strijdige situatie te remediëren, geeft het Hof onder art. 46 EVRM een reeks aanwijzingen voor aanpassing van wetgeving, beleid en uitvoeringspraktijk.

Stoyanov en Tabakov t. Bulgarije (nr. 2), EHRM 7 december 2021, nr. 64387/14

In 2013 zijn Stoyanov en Tabakov door het EHRM in het gelijk gesteld in een zaak over niet-tenuitvoerlegging van rechterlijke uitspraken. Naar aanleiding daarvan zijn nieuwe procedures gevoerd, maar ook de daarbij gedane uitspraken hebben nog niet geleid tot materiële resultaten. Het EHRM acht zich bevoegd om over de tenuitvoerlegging van deze nieuwe uitspraken te oordelen, al is de Europese procedure van toezicht op de tenuitvoerlegging van de eerdere EHRM-uitspraak nog niet afgerond. In de lange duur van de tenuitvoerlegging van de nieuwe uitspraken ziet het Hof duidelijke schendingen van art. 6 en art. 1 EP EVRM.