Edzgveradze t. Georgië, EHRM 20 januari 2022, nr. 59333/16

En dag nadat M.M. is verhoord als getuige in een strafrechtelijk onderzoek heeft hij zelfmoord gepleegd. Daarop is een onderzoek ingesteld om te achterhalen of er een verband zou kunnen bestaan tussen de zelfmoord en het verhoor. Het EHRM acht het zorgvuldig dat zo’n onderzoek is gestart, maar het ziet daarin de nodige tekortkomingen. In het bijzonder waren er aanwijzingen dat M.M. tijdens het verhoor was mishandeld en die zijn niet uitgebreid onderzocht of verklaard. Gelet daarop stelt het Hof met vijf stemmen tegen twee een procedurele schending van art. 2 EVRM vast.

Faysal Pamuk t. Turkije, EHRM 18 januari 2022, nr. 430/13

In de jaren ’90 maakten verschillende getuigen melding van iemand met de codenaam ‘Avareş’ als verantwoordelijk voor aanslagen. Uiteindelijk werd Faysal Pamuk vervolgd voor deze aanslagen, al bracht hij in dat de codenaam ook door anderen werd gebruikt en die van hem net anders was. Tijdens de procedure ontbraken de getuigen, die alleen door rechtbanken in hun eigen regio’s opnieuw werden gehoord. Het EHRM ziet onvoldoende reden voor hun afwezigheid en acht het vanwege de identificatieproblemen van extra belang, dat er een rechtstreekse confrontatie tussen getuigen en verdachte mogelijk was. Schending art. 6 lid 1 en lid 3 (d) EVRM.

Karuyev t. Rusland, EHRM 18 januari 2022, nr. 4161/13

Tijdens een vreedzaam, performatief protest tegen de herverkiezing van Poetin tot president van Rusland heeft Karuyev een foto van Poetin bespuugd. Hij is vanwege het daarmee getoonde flagrante disrespect voor Poetin veroordeeld tot vijftien dagen detentie. Het EHRM is van oordeel dat in het onderhavige geval – waarin sprake was van een vreedzame manifestatie die de openbare orde niet verstoorde – niet alle relevante delictsbestanddelen aanwezig waren. Er was dan ook geen basis in het nationale recht voor de veroordeling, zodat die in strijd is met het in art. 10 EVRM neergelegde vereiste dat een beperking bij wet moet zijn voorzien.

Ilker Deniz Yücel t. Turkije, EHRM 25 januari 2022, nr. 27684/17

Klager, Ilker Deniz Yücel is zowel Turks als Duits staatsburger en was op het moment van de gebeurtenissen journalist voor de Duitse krant ‘Die Welt’.  Hij werd aanvankelijk verdacht van betrokkenheid bij een Wikileaks-publicatie van gehackte e-mails in 2016. Hij werd daarvoor echter niet in hechtenis genomen. Wel werd hij vastgezet en uiteindelijk veroordeeld op verdenking van verspreiding van terrorismepropaganda. Het Turkse Constitutionele Hof heeft het voorarrest in strijd verklaard met vrijheidsrechten en de vrijheid van meningsuiting, maar een lage compensatie toegekend. Het EHRM onderzoekt de zaak daarom ook zelf en concludeert dat zowel art. 5 als art. 10 EVRM door het voorarrest zijn geschonden. Het acht het niet nodig om de klacht over art. 18 EVRM (misbruik van beperkingsbevoegdheid) te onderzoeken.

Mehmet Çiftçi en Suat Incedere t. Turkije, EHRM 18 januari 2022, nrs. 21266/19 en 21774/19

In 2016 hebben verschillende gevangenen in het kader van een herdenking gedichten voorgelezen en liederen gezongen. Nu dit handelen in strijd is met de orderegels in de gevangenis, is hiervoor een sanctie opgelegd. Het EHRM overweegt dat de nationale rechters op geen enkele manier duidelijk hebben gemaakt hoe in dit geval de geldende regels op de feiten zijn toegepast en of er een belangenafweging in overeenstemming met de EHRM-criteria is uitgevoerd. Daardoor is niet aangetoond dat er relevante en voldoende redenen bestonden voor de inbreuk op de uitingsvrijheid, in strijd met art. 10 EVRM.

Milanković t. Kroatië, EHRM 20 januari 2022, nr. 33351/20

Milanković was politiecommandant ten tijde van de Kroatische onafhankelijkheidsverklaring in 1991. Later is hij veroordeeld vanwege oorlogsmisdrijven die met zijn medeweten of onder zijn commando zijn gepleegd. Volgens Milanković is daarbij een onvoorzienbare en te brede uitleg gegeven aan onder meer de Geneefse Conventies. Mede op basis van de door het Joegoslaviëtribunaal gegeven uitleg van de relevante begrippen concludeert het EHRM dat deze verdragen ook van toepassing zijn op niet-internationale conflicten en op het commando gevoerd binnen de politie. Ook acht het EHRM die uitleg voldoende voorzienbaar. Art. 7 EVRM is door de veroordeling dan ook niet geschonden.

Sātiņi-S SIA, HvJ EU 27 januari 2022, zaak C-238/20

Onder de habitat- en vogelrichtlijnen zijn eigenaren van natuurgebieden verplicht om beschermende maatregelen te treffen. Het HvJ oordeelt dat dit een gebruiksbeperking oplevert in de zin van art. 17 Hv. Deze is gerechtvaardigd in het licht van het algemeen belang van milieubescherming en tast het eigendomsrecht niet onevenredig en in zijn kern aan. De lidstaten kunnen ervoor kiezen om het nadeel dat door de verplichting tot het treffen van maatregelen ontstaat te compenseren. Krachtens EU-recht zijn ze daartoe echter niet verplicht. Compensatie levert bovendien staatssteun op, waarop het daarvoor geldende de-minimisplafond van 30.000 EUR van toepassing is.

Sy t. Italië, EHRM 24 januari 2022, nr. 11791/20

Sy is in 2017 strafrechtelijk vervolgd, maar vrijgesproken vanwege ontoerekeningsvatbaarheid. Wel zou hij moeten worden geplaatst in een tehuis voor de uitvoering van preventieve maatregelen (REMS). Daar bleken echter geen plaatsen beschikbaar. Ondanks verschillende hernieuwde rechterlijke bevelen om klager in een REMS te plaatsen en een interimmaatregel van het EHRM van die strekking, is klager pas in 2020 naar een REMS overgebracht. Het EHRM acht dit in strijd met art. 5 lid 1 (e) en art. 6 lid 1 EVRM. Bovendien is art. 34 EVRM geschonden door de (mede door een corona-lockdown veroorzaakte) late tenuitvoerlegging van de EHRM-interimmaatregel.