M.S. e.a. (Droits procéduraux d’une personne mineure), HvJ EU 5 september 2024, zaak C-603/22

Drie minderjarige verdachten zijn verhoord zonder bijstand door een advocaat en zonder dat zij vergezeld werden door een van hun ouders. Zij hebben belastende verklaringen afgelegd. Het HvJ EU benadrukt dat richtlijn (EU) 2016/800 tot doel heeft om de procedurele rechten van verdachten te beschermen, rekening houdend met de specifieke kwetsbaarheid van minderjarigen en art. 47 en 48 Hv. Zo moet een advocaat ambtshalve worden toegevoegd en moet een ouder het kind kunnen vergezellen. De verwijzende rechter moet het nationale recht uitleggen in overeenstemming met deze richtlijnbepalingen of, als dat niet kan, de relevante bepalingen buiten toepassing laten.

Mukhtarli t. Azerbeidzjan en Georgië, EHRM 5 september 2024, nr. 39503/17

Een kritische Azerbeidzjaanse onderzoeksjournalist die al enkele keren is vervolgd en mishandeld, verblijft in Georgië. Daar wordt hij (naar zijn zeggen) door Georgische mannen ontvoerd en overgebracht naar de grens met Azerbeidzjan. Hij wordt daar aangehouden met een groot geldbedrag op zak, hetgeen leidt tot een veroordeling wegens smokkel. Het Hof heeft te weinig bewijs in handen om te kunnen vaststellen of Georgië of Azerbeidzjan (mede)verantwoordelijk is voor een ontvoering. In Georgië is wel het onderzoek tekortgeschoten, in strijd met art. 3 en 5 EVRM, terwijl in Azerbeidzjan schendingen zijn veroorzaakt van art. 5 lid 3 en 8 EVRM.

Shlosberg t. Rusland, EHRM 3 september 2024, nr. 32648/22

Shlosberg nam in 2021 deel aan een rally ter ondersteuning van oppositieleider Navalny. Een half jaar later stelde hij zich kandidaat voor de Doemaverkiezingen, maar hij werd vervolgens van de kieslijst geschrapt vanwege zijn ondersteuning van Navalny’s partij. Het EHRM benadrukt dat het al eerder heeft geoordeeld dat art. 11 EVRM vreedzame demonstraties toelaat en dat daar in dit geval sprake was. Door Shlosberg te verhinderen zich verkiesbaar te stellen vanwege zijn deelname daaraan is sprake van willekeur. Art. 3 EP EVRM is dan ook geschonden.

Al-Assad t. Raad, Gerecht 4 september 2024, zaak T-370/23

In verband met de gewelddadige repressie van de Syrische burgerbevolking is een heel aantal leden van de in Syrië heersende familie Assad op een EU-sanctielijst geplaatst. Een van de familieleden komt hiertegen op omdat de plaatsing in strijd zou zijn met het EU-Grondrechtenhandvest. Het Gerecht oordeelt dat de plaatsing voldoende is geïndividualiseerd en dat het bovendien gaat om een preventieve en niet om een strafrechtelijke sanctie. De sanctieoplegging dient een legitiem doel en is een geschikt middel om dit doel te bereiken. Het Gerecht verwerpt daarom het beroep.

Belgian Association of Tax Lawyers e.a., HvJ EU 29 juli 2024, zaak C-623/22

Naar aanleiding van een verzoek van de Belgian Association of Tax Lawyers onderzoekt het HvJ EU of een meldingsplicht voor agressieve grensoverschrijdende fiscale planningsconstructies in strijd is met verschillende in het EU-Grondrechtenhandvest opgenomen bepalingen. Het HvJ EU acht de bepalingen van de richtlijn voldoende duidelijk omschreven om te voldoen aan het legaliteitsvereiste van art. 49 Hv. De kennisgevingsplicht is verder niet in strijd met het beroepsgeheim voor zover het andere beroepsbeoefenaren dan advocaten betreft. Tot slot is de meldingsplicht evenmin in strijd met het recht op persoonlijke ontplooiing zoals dat in art. 7 Hv kan worden ingelezen.

B.D. t. België, EHRM 27 augustus 2024, nr. 50058/12

B.D. is in 1999 aangehouden wegens inbraak. Omdat hij psychiatrisch patiënt bleek, is hij vastgehouden in een psychiatrisch bijgebouw van de gevangenis van Gent, in afwachting van definitieve plaatsing in een geschikte psychiatrische inrichting en een behandelplan. In België kan een psychiatrische patiënt alleen opkomen tegen zo’n detentiebeslissing via een advocaat, maar B.D. had geen goede rechtsbijstand. Het EHRM oordeelt dat daardoor geen effectieve toegang tot een rechter is geboden. Dit is des te problematischer omdat het probleem van slechte omgang met psychiatrische patiënten structureel is. Dit levert schendingen op van art. 5 lid 1 en lid 4 EVRM.