Europees Hof voor de Rechten van de Mens 21 januari 2020, nr. 201/17, ECLI:CE:ECHR:2020:0120JUD000020117

Een oppositiepartij heeft tijdens een referendum in Hongarije een app geïntroduceerd waardoor kiezers foto’s konden maken en verspreiden van hun ongeldig uitgebrachte stem. Het gebruik van deze app werd verboden, onder meer vanwege het stemgeheim. Het Hof oordeelt dat het lanceren van een dergelijke app binnen het bereik van de vrijheid van meningsuiting valt. De wettelijke bepalingen waarop het verbod was gebaseerd waren niet precies genoeg geformuleerd en lieten de autoriteiten te veel discretionaire ruimte. Het verbod was daardoor onvoldoende voorzienbaar in de zin van art. 10 lid 2 EVRM.

Lobarev e.a. t. Rusland, EHRM 28 januari 2020, nrs. 10355/09 e.a., ECLI:CE:ECHR:2020:0128JUD001035509

In een strafzaak hebben klagers getuigen niet kunnen horen omdat deze zich onttrokken aan de rechtsgang. Het Hof is van oordeel dat er voldoende mogelijkheden zijn geweest om op nationaal niveau aan te voeren dat meer moest worden gedaan om deze getuigen te achterhalen. Het bewijs was niet doorslaggevend voor de veroordeling en de procedure was in algemene zin eerlijk. Geen schending van art. 6 lid 1 en 6 lid 3 (d) EVRM.

Saribekyan en Balyan t. Azerbeidzjan, EHRM 30 januari 2020, nr. 35746/11, ECLI:CE:ECHR:2020:0130JUD003574611

Klagers zoon is door de Azerbeidzjaanse autoriteiten gearresteerd bij de grens tussen Azerbeidzjan en Armenië. Later is hij dood aangetroffen in een gevangeniscel in Azerbeidzjan. Het Hof acht zich bevoegd over de zaak te oordelen omdat het hier niet gaat om krijgsgevangenschap in een gewapend conflict. Het oordeelt dat moet worden aangenomen dat van foltering en moord sprake is, in strijd met art. 2 en 3 EVRM. Het onderzoek was ontoereikend en daarbij is bovendien de mogelijkheid van een oorzaak in etnische haat onvoldoende betrokken; ook dat is in strijd met art. 2 en 3 EVRM.

GAEC Jeanningros, HvJ EU 29 januari 2020, zaak C-785/18, ECLI:EU:C:2020:46

Het stelsel van effectieve rechtsbescherming en toegang tot rechtsmiddelen in de Europese Unie vergt dat op nationaal niveau een rechterlijke wettigheidstoetsing van besluiten moet kunnen worden uitgevoerd, ook wanneer die besluiten pas rechtsgevolg krijgen wanneer zij op EU-niveau door de Europese Commissie worden geregistreerd.

Ali Riza e.a. t. Turkije, EHRM 28 januari 2020, nrs. 30226/10 e.a., ECLI:CE:ECHR:2020:0128JUD003022610

In Turkije is sprake van verplichte arbitrage in geschillen rondom voetbalkwesties, zoals matchfixing of contractbreuk. Vanwege het verplichte karakter moet het bevoegde Arbitragecomité aan alle eisen van art. 6 EVRM voldoen. Volgens het Hof zijn de onafhankelijkheid en objectieve onpartijdigheid niet voldoende gegarandeerd door de wijze van benoeming van de arbiters en door de aanzienlijke invloed die de directie van de Turkse voetbalfederatie over het Arbitragecomité uitoefent. Het Hof adviseert onder art. 46 EVRM om een aantal structurele en operationele wijzigingen in het voetbalarbitragesysteem aan te brengen.

Breyer t. Duitsland, EHRM 30 januari 2020, nr. 50001/12, ECLI:CE:ECHR:2020:0130JUD005000112

De Duitse Telecommunicatiewet verplicht telecomaanbieders om de identificatiegegevens van hun klanten op te slaan, ook wanneer het gaat om mensen die gebruikmaken van een prepaid SIM-kaart. Dit vormt een inbreuk op het door art. 8 EVRM beschermde recht op informationele zelfbestemming. Deze inbreuk is voldoende bij wet voorzien en de gegevensopslag is een effectief middel om strafbare feiten op te sporen. Door de beperkte aard en omvang van de gegevensopslag is de privacy-inbreuk beperkt. Ook gelet op de geboden procedurele en inhoudelijke waarborgen acht het Hof de maatregel dan ook niet disproportioneel.

J.M.B. e.a. t. Frankrijk, EHRM 30 januari 2020, nr. 9671/15, ECLI:CE:ECHR:2020:0130JUD000967115

In verschillende Franse gevangenissen, met name in overzeese gebieden, is op grote schaal sprake van overvolle cellen en slechte leef- en hygiënische omstandigheden. Het Hof constateert om die reden een schending van art. 3 EVRM. Daarnaast bestaat er weliswaar een procedure om te kunnen klagen over slechte omstandigheden, maar het Hof stelt vast dat die vooralsnog niet heeft geleid tot daadwerkelijke verbeteringen. Dit betekent dat het als preventief rechtsmiddel niet voldoet aan de eisen van art. 13 EVRM. Ten aanzien van beide punten beveelt het Hof onder art. 46 aan om algemene verbetermaatregelen te treffen.

Hof van Justitie van de Europese Unie (GK) 19 december 2020, zaak C-502/19, ECLI:EU:C:2019:1115 (Lenaerts (President), Silva de Lapuerta (Vicepresident), Bonichot, Arabadjiev, Prechal, Rossi en Jarukaitis (Kamerpresidenten), Juhász, Malenovský (Rapporteur), Bay Larsen, Toader, Piçarra, Kumin, Jääskinen en Wahl)

Junqueras Vies is een Spaans politicus die in verband met de organisatie van het onafhankelijkheidsreferendum voor Catalonië in 2017 in voorlopige hechtenis is genomen. Het HvJ oordeelt dat vanwege zijn verkiezing in het Europees Parlement in 2019 het immuniteitenprotocol van het Europees Parlement vergt dat zijn voorlopige hechtenis tijdelijk wordt opgeheven, zodat hij de eerste zitting van het Europees Parlement kan bijwonen om daar aan zijn verplichtingen te kunnen voldoen. Als de nationale rechter dit niet wil doen moet hij het Europees Parlement verzoeken om de immuniteit op te heffen.

Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens 14 januari 2020, nr. 10926/09, ECLI:CE:ECHR:2020:0114JUD001092609 (Spano (President), Bošnjak, Griţco, Kūris, Jelić, Bårdsen, Yüksel)

In een zaak over kinderontvoering is in Litouwen sprake geweest van extreme politieke, publieke en institutionele druk om te voorkomen dat de dochter van klager terug zou worden gebracht naar haar vader in Duitsland. Die druk was zodanig dat het Hof daarin een onaanvaardbare beïnvloeding ziet van de besluitvorming. Daar komt bij dat de politieke context heeft gezorgd voor grote vertragingen en obstructie, waarbij ook niet meteen gehoor is gegeven aan een prejudiciële uitspraak van het HvJ in deze zaak. Dit alles levert een schending op van art. 8 EVRM.

Europees Hof voor de Rechten van de Mens 16 januari 2020, nr. 31295/11, ECLI:CE:ECHR:2020:0116JUD003129511 (Krzysztof Wojtyczek (President), Pejchal, Harutyunyan, Pastor Vilanova, Koskelo, Eicke, Ilievski)

Een deel van een strafzaak over identiteitsfraude en moord heeft ‘in camera’ plaatsgevonden vanwege de nationale veiligheid en de noodzaak bepaald bewijsmateriaal vertrouwelijk te houden. Het EHRM oordeelt dat daarvoor in deze zaak voldoende redenen bestonden en dat de nationale rechter zorgvuldig het belang van openbaarheid en een eerlijk proces heeft afgewogen tegen het belang van de nationale veiligheid, zodat de beperking van de openbaarheid van de zitting niet in strijd komt met art. 6 EVRM.