Büttner en Krebs t. Duitsland, EHRM 4 juni 2024 (ontv.besl.), nr. 27547/18

Büttner en Krebs wonen op resp. 7,5 en 9 kilometer afstand van de nieuwe luchthaven Berlin Brandenburg. In een oorspronkelijk plan werd voorzien in parallelle start- en landingsbanen, maar uiteindelijk werd dit plan herzien om veiligheidsredenen. Daardoor zouden Büttner en Krebs veel meer vliegtuiglawaai ervaren. Volgens hen heeft de overheid hen misleid, omdat van begin af aan al duidelijk kon zijn dat het plan niet haalbaar was. Met de nationale rechters oordeelt het Hof dat van zo’n misleiding geen sprake was en dat een redelijke belangenafweging is gemaakt. De klachten over 6 en 8 EVRM zijn dan ook kennelijk ongegrond.

Conseil National de la Jeunesse de Moldova t. Moldavië, EHRM 25 juni 2024, nr. 15379/13

De Moldavische Jeugdraad maakt onderdeel uit van een nationale non-discriminatiecoalitie. In verband daarmee is een discriminatiehulplijn geïnitieerd. Daarvoor wilde de Jeugdraad reclame maken via een postercampagne met cartoons van onder meer een Roma-stel en een rolstoeler. De nationale rechter verbood de campagne vanwege de stereotyperende afbeeldingen. Het EHRM ziet daarin een schending van art. 10 EVRM. De campagne was juist bedoeld om stereotypen en discriminatie inzichtelijk te maken, riep niet op tot haat of discriminatie en was bedoeld om de hulplijn onder de aandacht te brengen. Van een onverantwoordelijk gebruik van de uitingsvrijheid was daardoor volgens het EHRM geen sprake.

Friedrich e.a. t. Polen, EHRM 20 juni 2024, nrs. 25344/20 en 17 andere

In 2019 ging het Greenpeaceschip de Rainbow Warrior voor anker bij de haven van Gdansk, waardoor de haventoegang werd geblokkeerd voor onder meer olietankers. Toen de politie aan boord kwam zijn achttien opvarenden, waaronder twee journalisten, bepaalde tijd op het schip of aan vaste wal vastgehouden. Het EHRM acht dit in alle gevallen een vrijheidsbeneming in de zin van art. 5 lid 1 EVRM. Hiervoor bestond geen wettelijke grondslag, zodat deze bepaling is geschonden. Dit betekent bovendien dat ook art. 10 EVRM is geschonden, nu daarmee ook geen wettelijke basis bestond voor de resulterende beperkingen van de uitingsvrijheid.

Generalstaatsanwaltschaft Hamm (Demande d’extradition d’un réfugié vers la Turquie), HvJ EU (GK) 18 juni 2024, zaak C-253/22

Een Koerdische vluchteling heeft in Italië de asielstatus verkregen vanwege een risico van vervolging vanwege zijn politieke overtuiging. Hij is daarna doorgereisd naar Duitsland. De Turkse autoriteiten hebben een uitleveringsverzoek aan Duitsland gericht omdat de vluchteling zou worden gezocht wegens doodslag. Het HvJ EU merkt op dat de aangezochte staat in dit soort gevallen het verleende asiel heel serieus moet nemen. Uitlevering mag alleen na informatieuitwisseling met de staat die de asielstatus heeft verleend en als vaststaat dat bij uitlevering het Handvest (in het bijzonder art. 18 en 19 lid 2 Hv) niet wordt geschonden.

Gestore dei Servizi Energetici, HvJ EU 27 juni 2024, zaak C-148/23

In Italië is een regeling voor toekenning van groenestroomcertificaten aan producenten van alternatieve elektriciteit op zeker moment vervangen door een ‘feed-in-tariefsysteem’. Verschillende ondernemingen hebben gesteld dat dat hun ondernemingsvrijheid aantast. Het HvJ EU oordeelt echter dat de overgang naar het nieuwe systeem niet verhindert om hun activiteiten uit te oefenen. Ook neemt het nieuwe systeem geen hoge kosten met zich mee en vereist het geen technische en complexe oplossingen. Evenmin wordt de contractvrijheid door het nieuwe systeem geraakt. Art. 16 Hv is dan ook niet van toepassing, zodat die bepaling zich niet verzet tegen het nieuwe systeem.

Kurkut e.a. t. Turkije, EHRM 25 juni 2024, nrs. 58901/19 en 6 andere

Zeven mensen hebben succesvol examens afgelegd voor uiteenlopende ambtelijke functies, maar werden na een achtergrondcheck door de veiligheidsdiensten toch niet benoemd. Zij konden daarover bestuursrechtelijk procederen, maar kregen zelf geen informatie over de feitelijke grondslag van de weigering tot benoeming. Het EHRM overweegt dat dit informatiegebrek problematisch is, zeker nu de rechtbanken niet hebben onderzocht of de informatie inderdaad vertrouwelijk was en of deze correct en betrouwbaar was. Dit levert een schending op van art. 6 lid 1 EVRM.

Morabito e.a. t. Italië, EHRM 28 mei 2024 (ontv.besl.), nrs. 32829/19 en 45 andere

Een groep medisch specialisten heeft door omzettingsproblemen bij een Europese richtlijn ten onrechte geen vergoeding ontvangen voor tijdens hun opleiding gewerkte uren. Dat is later gecompenseerd, maar het bedrag dat ze ontvingen was nog altijd veel lager dan dat voor specialisten die op dat moment in opleiding waren. Het EHRM erkent dit, maar wijst er ook op dat zij veel meer uren moeten werken. Bovendien is in het compensatiebedrag al rekening gehouden met gewijzigde kosten van levensonderhoud en rente. De klacht over art. 1 EP EVRM en art. 14 EVRM is dan ook niet-ontvankelijk wegens kennelijke ongegrondheid.

Oekraïne t. Rusland (inzake de Krim), EHRM (GK) 25 juni 2024, nrs. 20958/14 en 38334/18

Deze zaak betreft twee statenklachten van Oekraïne tegen Rusland na de bezetting van de Krim. Het Hof overweegt dat Rusland na annexatie het eigen, Russische recht is gaan toepassen. Volgens het internationale humanitaire recht is dit onacceptabel. Daardoor is vrijwel alle gezagsuitoefening door Rusland op de Krim ook onwettig naar EVRM-begrippen, variërend van het sluiten van televisieomroepen tot onteigeningen. Op basis van vele internationale rapporten stelt het Hof tal van officieel getolereerde administratieve praktijken vast die in strijd zijn met het EVRM. In het bijzonder doet het dit voor de structurele onderdrukking van iedere vorm van politieke oppositie.

Spisak t. Tsjechië, EHRM 20 juni 2024, nr. 13968/22

Een minderjarige man wordt verdacht van ernstige strafbare feiten. Hij wordt in voorarrest genomen vanwege recidiverisico. Hij klaagt bij het EHRM over het feit dat de voorarresttermijn in Tsjechië zes maanden bedraagt voor minderjarigen, terwijl bij volwassenen de noodzaak van voorarrest iedere drie maanden wordt herzien. Het EHRM stelt vast dat dit een duidelijk leeftijdsonderscheid oplevert ten nadele van minderjarigen, terwijl zij juist extra moeten worden beschermd. Een redelijke rechtvaardiging is voor het onderscheid niet aangevoerd, zodat het Hof het in strijd acht met art. 5 jo. 14 EVRM.

Suprun e.a. t. Rusland, EHRM 18 juni 2024, nr. 58029/12

Vijf onderzoekers die de geschiedenis van Sovjetrepressie bestuderen en enkele anderen hebben geprobeerd toegang te krijgen tot Sovjetarchieven. In alle gevallen is de toegang geweigerd. Gelet op het belang van historische waarheidsvinding besluit het Hof dat het recht op toegang tot overheidsinformatie ook geldt voor onderzoekers. In dit geval ging het om archiefinformatie over mensen die allang zijn overleden. De belangen van nazaten zijn bovendien weinig zwaarwegend. Om die reden stelt het Hof vast dat door de weigering art. 10 EVRM is geschonden.