Colombier t. Frankrijk, EHRM 15 februari 2024, nr. 14925/18

De Franse componist Michel Colombier is in 1975 naar Californië verhuisd en heeft zijn gehele nalatenschap ondergebracht in een Californische trust die hij met zijn derde echtgenote had opgericht. Bij zijn overlijden in 2004 ging de nalatenschap daardoor naar deze echtgenote. Zijn kinderen uit eerdere huwelijken procedeerden, maar een bepaling die een zekere compensatoire heffing mogelijk maakte werd ongrondwettig verklaard en niet toegepast. Het Hof acht het nationale rechterlijk oordeel niet onredelijk, gelet op de uitdrukkelijke wensen van de componist, en niet in strijd met art. 8 en 14 EVRM.

Danilet t. Roemenië, EHRM 20 februari 2024, nr. 16915/21

Een Roemeense rechter, die vaak deelneemt aan publieke debatten, plaatste in 2019 twee Facebookberichten waarin hij stevige kritiek uitte op ontwikkelingen in de Roemeense rechtsstaat. Daarvoor kreeg hij een tuchtsanctie opgelegd, die volgens hem in strijd is met de uitingsvrijheid. Voor dergelijke beperkingen van uitingen waarmee wordt bijgedragen aan discussies van algemeen belang moet volgens het Hof een zwaarwegende rechtvaardiging bestaan, ook als uitingen zijn gedaan door een rechter. Zo’n rechtvaardiging was er in dit geval niet en het chilling effect van de sanctie kon aanzienlijk zijn. De tuchtsanctie is dan ook in strijd met art. 10 EVRM.

Direcţia pentru Evidenţa Persoanelor şi Administrarea Bazelor de Date, HvJ EU 22 februari 2024, zaak C-491/21

In Roemenië kunnen Roemenen die (ook) een woonplaats in een ander EU-land hebben geen identiteitskaart krijgen waarmee zij in de EU kunnen reizen; daarvoor hebben zij altijd een paspoort nodig. Dit levert volgens het HvJ EU een inbreuk op art. 45 lid 1 Hv op (vrij verkeer van EU-burgers) en art. 21 VWEU. Daarvoor zijn feitelijk alleen administratieve overwegingen als argument gegeven, terwijl die niet kunnen volstaan om een grondrechtenbeperking te rechtvaardigen. De Roemeense regeling is dan ook niet verenigbaar met art. 45 lid 1 en art. 21 VWEU.

Executief van de Moslims van België e.a. t. België, EHRM 13 februari 2024, nrs. 16760/22 en 10 andere

In de Vlaamse en Waalse Gewesten zijn decreten aangenomen op grond waarvan het onverdoofd slachten van dieren niet langer mogelijk is. Het HvJ EU heeft al eerder geoordeeld dat dit verenigbaar is met het EU-recht. Het EHRM bevestigt dit oordeel nu voor art. 9 en 14 EVRM. Het beschermen van dierenwelzijn kan via een evolutieve interpretatie tot het doel van bescherming van de goede zeden worden gerekend, de staten hebben de nodige ruimte om dit doel na te streven, de Belgische regelingen zijn zeer weloverwogen tot stand gekomen, en de resulterende inbreuken op de godsdienstvrijheid zijn niet overmatig zwaar.

I.L. t. Zwitserland (nr. 2), EHRM 20 februari 2024, nr. 36609/16

I.L. is in 2010 veroordeeld tot een gevangenisstraf wegens geweldsmisdrijven. Al snel bleek dat hij leed aan verschillende psychiatrische stoornissen, maar gespecialiseerde klinieken hadden geen ruimte om hem op te nemen. Daardoor heeft I.L. ruim vier jaar in reguliere gevangenissen gezeten, veelal in isolatie. Zijn psychische staat is daardoor sterk verslechterd. Het EHRM oordeelt dat deze situatie in strijd is met art. 3 en 5 EVRM, nu klager onvoldoende zorg is geboden en hij lange tijd gevangen heeft gezeten in niet-passende omstandigheden.

Jakutavičius t. Litouwen, EHRM 13 februari 2024, nr. 42180/19

Tijdens een blaastest werd vastgesteld dat Jakutavičius veel te veel alcohol in zijn bloed had, maar later bleek dat verklaarbaar. Hoewel Jakutavičius in eerste instantie een boete en een ontzegging van zijn rijbewijs kreeg opgelegd, is hij daarom uiteindelijk vrijgesproken. De gemaakte kosten voor rechtsbijstand en een DNA-onderzoek kreeg hij echter niet vergoed. Het EHRM oordeelt dat het niet-compenseren van de gemaakte kosten in dit geval niet onredelijk was, ook omdat de zaak niet moeilijk was en Jakutavičius zonder advocaat had kunnen procederen en de politie niet duidelijk onrechtmatig had gehandeld. Art. 6 EVRM is dan ook niet geschonden.

Jann-Zwicker en Jann t. Zwitserland, EHRM 13 februari 2024, nr. 4976/20

Marcel Jann is in 2006 overleden aan kanker, nadat hij in zijn jeugd is blootgesteld aan asbest bij een nabijgelegen fabriek. Toen de diagnose werd gesteld, wilde hij daarvoor compensatie krijgen van de fabriek, maar zijn zaak werd niet-ontvankelijk verklaard omdat de kwestie zou zijn verjaard. Het EHRM bepaalt dat bij het vaststellen van de verjaringstermijn onvoldoende rekening is gehouden met het lange tijdverloop dat kan zitten tussen asbestblootstelling en de schadelijke gevolgen daarvan. Omdat het belang van rechtszekerheid juist te zwaar is meegewogen, is uiteindelijk onvoldoende effectieve toegang geboden tot de rechter, in strijd met art. 6 EVRM.