Jarre t. Frankrijk, EHRM 15 februari 2024, nr. 14157/18

De Franse componist Maurice Jarre heeft met zijn vierde echtgenote een trust naar Californisch recht opgericht en daar zijn volledige vermogen en al zijn rechten en royalty-aanspraken in ondergebracht. Na zijn overlijden was deze echtgenote daardoor de enige erfgename, dit tot onvrede van twee kinderen uit een eerder huwelijk. Op grond van een wettelijke bepaling hadden zij recht op een compensatoire heffing, maar die bepaling was ingetrokken na ongrondwettigverklaring. Het EHRM acht het redelijk dat deze bepaling niet is toegepast, ook al is daardoor inbreuk gemaakt op een redelijke verwachting van eigendom. Art. 1 EP EVRM is niet geschonden.

Dede t. Turkije, EHRM 20 februari 2024, nr. 48340/20

Een IT-medewerker van een bank heeft in 2016 een e-mail naar het HR-hoofd en de vicedirecteur gestuurd met een reeks klachten over de managementstijl van de voorzitter van de directieraad van een grootaandeelhouder. Daarop werd de man meteen ontslagen. Het EHRM benadrukt dat het ging om een intern gerichte en specifiek geadresseerde e-mail, zodat eventuele reputatieschade zeer beperkt was. De kritiek was hard en sarcastisch, maar de gebruikte bewoordingen waren niet grof of beledigend. Zeker nu een zeer zware sanctie is opgelegd, is sprake van een onredelijke inbreuk op de uitingsvrijheid, in strijd met art. 10 EVRM.

K.L. t. X (Absence de motifs de résiliation), HvJ EU 20 februari 2024, zaak C-715/20

Volgens een nationale regeling bestaat bij beëindiging van tijdelijke arbeidsovereenkomsten geen motiveringsplicht voor de werkgever; bij beëindiging van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd is die er wel. Het HvJ EU ziet geen rechtvaardiging voor dit verschil in behandeling, maar nu de toepasselijke richtlijn geen horizontale werking heeft, kan de nationale rechter de nationale regeling in een privaatrechtelijk geschil niet buiten toepassing laten vanwege strijd met die richtlijn. Hij kan dat daarentegen wel doen op de grond dat art. 47 Hv wordt aangetast, nu door het ontbreken van een motivering afbreuk wordt gedaan aan het recht op een doeltreffende voorziening in rechte.

Kaczmarek t. Polen, EHRM 22 februari 2024, nr. 16974/14

Van een voormalige minister is een tijdlang het telefoonverkeer afgetapt omdat hij verdacht werd van betrokkenheid bij corruptie. Tijdens een persconferentie over het onderzoek lieten de vervolgingsautoriteiten een stukje horen van een telefoongesprek tussen de echtgenote van de minister en een politiecommandant. Het EHRM oordeelt dat er geen wettelijke grondslag was om onderzoeksmateriaal tijdens een persconferentie te openbaren, zodat dit een schending van art. 8 EVRM oplevert. Vervolgens is het materiaal te lang bewaard, als het al bewaard had mogen worden; ook dat is in strijd met art. 8 EVRM.

M.H. en S.B. t. Hongarije, EHRM 22 februari 2024, nrs. 10940/17 en 15977/17

M.H. en S.B. zijn minderjarige asielzoekers die werden aangehouden toen zij illegaal probeerden Hongarije in te reizen. Aanvankelijk zeiden zij meerderjarig te zijn, waarop zij in vreemdelingenbewaring zijn geplaatst. Na een aantal dagen hebben zij gesteld toch minderjarig te zijn, hetgeen later, na verificatie, bleek te kloppen; dit leidde tot hun vrijlating. Het EHRM benadrukt dat detentie van onbegeleide minderjarige asielzoekers in strijd is met de rechten van het kind. In de omstandigheden van het geval was detentie tot het verificatiemoment niet onredelijk, maar heeft de verificatie veel langer geduurd dan nodig. Daardoor is art. 5 lid 1 EVRM geschonden. 

Podchasov t. Rusland, EHRM 13 februari 2024, nr. 33696/19

Elektronische berichtendienst Telegram is in 2017 onder meer verplicht om op verzoek van de veiligheidsdiensten de encryptiesleutel aan te reiken om bepaalde berichten te kunnen ontsluiten. Telegram weigerde dit, omdat dit de encryptie van alle berichten zou verzwakken. Daarop heeft Rusland Telegram geblokkeerd. Het EHRM oordeelt dat het systematisch verzamelen en opslaan van Telegram-data in strijd is met art. 8 EVRM, gelet op het ontbreken van procedurele waarborgen. Encryptie is van groot belang ter bescherming van burgers tegen de staat en tegen criminaliteit. De verplichting leidt tot ondermijning daarvan en is in strijd met art. 8 EVRM.

Shylina t. Oekraïne, EHRM 15 februari 2024, nr. 2412/19

Oekraïners die na de Russische bezetting van de Krim in 2014 naar andere Oekraïense regio’s zijn gevlucht, kunnen de status krijgen van ‘internally displaced person’ (IDP). Die status kwalificeert hen voor een speciale toelage, mits zij beschikken over een rekening bij de staatsbank. Het EHRM acht die eis niet onredelijk, omdat de toelage op een betrouwbare manier moet kunnen worden overgemaakt. Weliswaar zijn er andere manieren om dat te garanderen, maar de gestelde voorwaarde levert geen excessieve individuele last op. Ook is geen sprake van ongerechtvaardigd onderscheid, zodat art. 1 EP EVRM en art. 14 EVRM niet zijn geschonden.

Skoberne t. Slovenië, EHRM 15 februari 2024, nr. 19920/20

De communicatie van een oud-rechter is onderschept in verband met een verdenking van corruptie. Naar geldende wetgeving konden de gegevens veertien maanden worden bewaard ‘in het algemeen belang’. Gelet op deze lange periode en het ontbreken van nadere waarborgen acht het Hof dit niet verenigbaar met art. 8 EVRM, ook in het licht van de uitspraak van het HvJ EU daarover. Dat die uitspraak dateert van na de dataverzameling in deze zaak, doet daaraan volgens het Hof niet af. Het niet horen van twee eerdere medeverdachten als getuigen is verder in strijd met art. 6 EVRM.

U t. Frankrijk, EHRM 15 februari 2024, nr. 53254/20

Een Tsjetsjeense vluchteling heeft in 2009 in Frankrijk asiel gekregen, maar hij is daarna verschillende keren strafrechtelijk veroordeeld vanwege terrorismegerelateerde activiteiten. In verband daarmee wil Frankrijk hem uitzetten naar Rusland. Het EHRM oordeelt dat de Franse autoriteiten zorgvuldig hebben onderzocht of er een actueel, reëel en persoonlijk risico bestaat dat de man bij terugkeer in Rusland gevaar loopt voor zijn veiligheid. De man heeft ook zelf geen bewijs aangedragen waaruit zo’n risico kan blijken. Uitzetting zou dan ook niet in strijd komen met art. 3 EVRM.

Wa Baile t. Zwitserland, EHRM 20 februari 2024, nrs. 43868/18 en 25883/21

Wa Baile is op weg naar huis staande gehouden voor een identiteitscontrole. Volgens hem was daarbij sprake van etnische profilering, maar nationale rechters hebben dat niet aangenomen. Volgens het Hof is daarbij de bewijslast te eenzijdig bij Wa Baile gelegd. Dit is des te onredelijker nu uit diverse rapporten een weerlegbaar vermoeden van etnische profilering in dit soort situaties kan worden afgeleid. Bovendien ontbreekt het blijkens internationale rapporten in Zwitserland aan goede training van politiemensen en aan andere vormen van bescherming tegen etnische profilering. Zwitserland voldoet daarmee niet aan de positieve verplichtingen die uit art. 8 jo. 14 EVRM voortvloeien.