Mikeladze e.a. t. Georgië, EHRM 16 november 2021, nr. 54217/16

Een aantal moslims is gearresteerd en gedetineerd na deelname aan een demonstratie. Het EHRM acht aannemelijk dat een van hen daarbij zodanig is mishandeld dat art. 3 EVRM is geschonden; voor de anderen geldt dat niet. Het acht niet voldoende bewezen dat bij de mishandeling ook sprake was van discriminatie. Wel hebben de autoriteiten onvoldoende onderzoek gedaan naar een eventueel discriminatoir motief, hetgeen vanwege het grote belang van het tegengaan van discriminatie in strijd is met art. 3 jo. 14 EVRM.

N. t. Roemenië (nr. 2), EHRM 16 november 2021, nr. 38048/18

Een man die lijdt aan paranoïde schizofrenie is in 2016 tegen zijn zin onder volledige curatele gesteld. De curatele gold voor alle materiële en immateriële beslissingen. Later is het curatorschap zonder zijn instemming overgedragen aan een andere partij. Het EHRM wijst erop dat de Roemeense wetgeving onvoldoende maatwerk kan bieden waar het gaat om verschillende maten en varianten van curatele. Het Roemeense Constitutionele Hof heeft zich daarover ook al kritisch uitgesproken. Deze situatie is in strijd met art. 8 EVRM, net als het ontbreken van aandacht voor de wensen en belangen van de curandus. Het Hof beveelt op grond van art. 46 EVRM aan om wetgeving en praktijk in overeenstemming te brengen met de internationale standaarden.

Par en Hyodo t. Azerbeidzjan, EHRM 18 november 2021, nrs. 54563/11 en 22428/15

Twee buitenlanders hadden grote geldbedragen bij zich toen ze via Baku International Airport reisden. Omdat zij daarvan geen aangifte hadden gedaan werden ze strafrechtelijk vervolgd en werd hen verboden het land te verlaten. De procedure werd beëindigd toen ze toestemming gaven om de geldbedragen aan de staat over te maken. Het EHRM acht het hoogst onwaarschijnlijk dat deze toestemming vrijwillig is gegeven. De gang van zaken had bovendien geen wettelijke grondslag en kwam neer op het willekeurig afnemen van geld van verdachten, in strijd met art. 1 EP EVRM.

Prokuratura Rejonowa w Mińsku Mazowieckim, HvJ EU 16 november 2021, gev. zaken C-748/19 tot C-754/19

In Polen kan de minister van Justitie, die ook de procureur-generaal is, rechters detacheren bij een hogere strafrechtelijke instantie. Ook kan hij die detachering op ieder moment en zonder motivering beëindigen. Het HvJ acht dit onverenigbaar met art. 19 lid 1 VEU en art. 47 en 48 Hv. Het beginsel van rechterlijke onafhankelijkheid en de onschuldpresumptie vereisen namelijk dat waarborgen worden geboden om te voorkomen dat detachering wordt gebruikt als middel om politieke controle uit te oefenen op de inhoud van rechterlijke beslissingen, met namelijk op strafrechtelijk gebied. Dergelijke noodzakelijke waarborgen ontbreken in de Poolse regeling.

Roisin Shortall e.a. t. Ierland, EHRM 19 oktober 2021 (ontv.besl.), nr. 50272/18

Een groep Ierse politici heeft bezwaar tegen de verplichting voor de Ierse President en leden van de Raad van State om een eed af te leggen waarin religieuze bewoordingen zijn opgenomen. Het EHRM overweegt echter dat geen van hen een aantoonbaar, concreet en realistisch vooruitzicht heeft om te worden benoemd in de Raad van State of zich kandidaat te stellen voor het presidentschap. Gelet daarop kunnen zij zich geen persoonlijk, potentieel slachtoffer noemen van een EVRM-schending, zodat hun klacht niet-ontvankelijk is.

Kikabidze t. Georgië, EHRM 16 november 2021, nr. 57642/12

Klager wordt door een jury veroordeeld tot 22 jaar gevangenisstraf wegens moord op een medegevangene. Hij klaagt over de late aanlevering van het procesdossier en de afwijzing van de onderzoekswensen van de verdediging. Het Hof benadrukt nogmaals dat effectieve toegang tot het dossier een belangrijke factor is in de beoordeling van de equality of arms. In casu heeft de late toegang tot het dossier tot gevolg gehad dat de onderzoekswensen te laat worden ingediend en op grond daarvan worden afgewezen. Schending van artikel 6 lid 1 en 3 onder b EVRM. Het Hof acht voorts de afwijziging van de proceswensen excessief formalistisch en vindt dat de restrictieve uitleg van het nationaal procesrecht te wensen overlaat. Schending van dezelfde artikelen.

Särgava t. Estland, EHRM 16 november 2021, nr. 698/19

In verband met een verdenking van betrokkenheid van een advocaat bij een criminele organisatie zijn zijn laptop en mobiele telefoon in beslag genomen en doorzocht. Daarbij is mogelijk ook geprivilegieerd materiaal bekeken. Het EHRM wijst op het grote belang van vertrouwelijkheid van de advocaat-cliëntrelatie, op de noodzaak van sterke procedurele waarborgen voor zorgvuldigheid van het doorzoeken van geprivilegieerde informatie, en op de moeilijkheden bij het onderscheiden van beschermde en niet-beschermde informatie. De Estse wetgeving bevat op al deze punten onvolkomenheden, in strijd met art. 8 EVRM.

Špadijer t. Montenegro, EHRM 9 november 2021, nr. 31549/18

Een medewerker in een gevangenis is het slachtoffer geworden van tal van incidenten van intimidatie nadat zij als klokkenluider was opgetreden en over het gedrag van een aantal collega’s in de gevangenis had gerapporteerd aan de leiding. Pogingen om bescherming te verkrijgen bij de nationale autoriteiten (politie, rechters) liepen op niets uit. Het EHRM is van oordeel dat de nationale autoriteiten daardoor tekort zijn geschoten in hun positieve verplichtingen en dat zij te weinig rekening hebben gehouden met de context van klokkenluiden. Schending art. 8 EVRM.

Văcean t. Roemenië, EHRM 16 november 2021, nr. 47695/14

Terwijl Văcean kandidaat was voor benoeming als orkestdirecteur, circuleerde op internet een filmpje waarop te zien was dat een – fysiek op Văcean lijkende – man een auto stal. Een journalist schreef daarop een artikel waarin hij suggereerde dat Văcean de dief was. Dat stond niet in de weg aan zijn benoeming, maar vanwege reputatieschade startte Văcean toch een smaadprocedure, die echter op niets uitliep. Volgens het EHRM heeft de nationale rechter niet goed genoeg gekeken naar het ontbreken van een feitelijke basis en de schendingen van journalistieke zorgvuldigheid. De reputatie is daardoor onvoldoende beschermd, in strijd met art. 8 EVRM.

Vasil Vasilev t. Bulgarije, EHRM 16 november 2021, nr. 7610/15

In verband met een strafrechtelijk onderzoek is in 2010 een gesprek afgeluisterd, opgenomen en getranscribeerd tussen een verdachte en zijn advocaat. Het Hof wijst op het grote belang van vertrouwelijkheid van de advocaat-cliëntrelatie en op de noodzaak om, bijvoorbeeld, per ongeluk opgenomen gesprekken tussen advocaten en cliënten meteen te wissen. Het Bulgaarse recht voorziet daar niet in. Daardoor was de interceptie niet voorzien bij wet, in strijd met art. 8 EVRM. Daarnaast is de procedure over de onrechtmatigheid van de interceptie in strijd met art. 6 EVRM achter gesloten deuren gevoerd en is de uitspraak ten onrechte niet gepubliceerd.