Čolić t. Kroatië, EHRM 18 november 2021, nr. 49083/18

In een letselschadeprocedure heeft een toepassing van het Kroatische procesrecht ertoe geleid dat het slachtoffer weliswaar een schadevergoeding toegekend kreeg, maar tegelijkertijd een proceskostenvergoeding aan de tegenpartij moest betalen die twee keer zo hoog was als het schadevergoedingsbedrag. Het recht op toegang tot de rechter geldt volgens het EHRM in dit soort civiele procedures net zo goed als in zaken waarin de staat betrokken is, terwijl een absurd hoge kostenvergoeding als de onderhavige daar afbreuk aan kan doen. De kern van art. 6 lid 1 EVRM is dan ook aangetast.

Dolińska-Ficek en Ozimek t. Polen, EHRM 8 november 2021, nrs. 49868/19 en 57511/19

Twee Poolse rechters hebben geprocedeerd tegen de afwijzing van hun sollicitatie voor andere rechterlijke functies. Hun zaken zijn beoordeeld door een nieuw ingestelde kamer bij het hooggerechtshof, waarvan de rechters benoemd zijn door de Hoge Raad van Justitie. Daarvan hebben het HvJ EU en het hooggerechtshof zelf al geoordeeld dat niet is voldaan aan eisen van onafhankelijkheid en onpartijdigheid. Het EHRM bevestigt dit en oordeelt dat de gang van zaken flagrant in strijd is met rechtsstatelijke eisen en met art. 6 EVRM. Ook roept het onder art. 46 EVRM op tot systeemaanpassingen op nationaal niveau.

Assotsiatsiya NGO Golos e.a. t. Rusland, EHRM 16 november 2021, nr. 41055/12

Een stichting, gerund door NGO’s, heeft in 2011 een website in het leven geroepen waarop gebruikers misstanden bij de Doemaverkiezingen in dat jaar konden melden. De stichting werd vervolgens veroordeeld tot een boete, onder meer omdat ze in strijd met de regelgeving ‘onderzoeksrapporten’ over de campagne hadden gepubliceerd en de website toegankelijk bleef in de ‘stille periode’ direct voorafgaand aan de verkiezingen. Het EHRM oordeelt dat daarmee een al te brede uitleg aan de nationale wetgeving is gegeven, met een disproportionele inbreuk op de uitingsvrijheid tot resultaat; strijd met art. 10 EVRM.

Europese Commissie t. Hongarije, HvJ EU 16 november 2021, zaak C-821/19

Naar aanleiding van een door de Europese Commissie ingestelde inbreukprocedure oordeelt het HvJ EU dat Hongarije op een aantal punten de Procedurerichtlijn en de Opvangrichtlijn heeft geschonden. Het is niet aanvaardbaar om eigenmachtig een extra ontvankelijkheidscriterium voor asielverzoeken toe te sturen. Daarnaast is het in strijd met de Procedurelichtlijn en met art. 18 en 47 Hv om mensen strafbaar te stellen voor het bieden van hulp aan asielzoekers bij het indienen van een asielverzoek en om beperkende maatregelen aan deze mensen op te leggen.

Ivan Gavanozov, HvJ EU 11 november 2021, zaak C-852/19

De Bulgaarse vervolgingsautoriteiten hebben een Europees onderzoeksbevel uitgevaardigd waarin de Tsjechische autoriteiten werd verzocht om woningen en kantoren te doorzoeken en een getuige via een videoconferentie te verhoren. Het HvJ oordeelt dat – vanwege de vergaandheid van zo’n getuigenverhoor – er voor de betrokkene in de uitvoerende lidstaat een rechtsmiddel moet zijn om in ieder geval de materiële gronden van het bevel te laten toetsen. Is dat er niet, dan is het in strijd met art. 47 Hv om zo’n onderzoeksbevel uit te vaardigen.

Kovrov e.a. t. Rusland, EHRM 16 november 2021, nrs. 42296/09 e.a.

Vijf Russische verdachten zijn variërend van 1 tot 4 jaar in voorarrest of huisarrest gehouden in afwachting van behandeling van hun zaak. Het EHRM oordeelt dat er in alle gevallen te weinig redenen waren om het voorarrest te rechtvaardigen. Bovendien was er onvoldoende compensatie mogelijk voor onrechtmatig voorarrest. Dit is in strijd met art. 5 lid 3 en lid 5 EVRM. Onder art. 46 EVRM merkt het Hof op dat Rusland actief probeert het grote aantal onrechtmatige voorarresten terug te dringen, maar dat extra inspanningen hiertoe ook op de lange termijn nodig blijven.

LW, HvJ EU 9 november 2021, zaak C-91/20

Een minderjarig kind van een in een lidstaat erkende vluchteling heeft geen eigen recht op een vluchtelingenstatus. Wel mag een lidstaat op grond van gunstiger nationale bepalingen aan een kind op grond van een afgeleid recht de vluchtelingenstatus toekennen. Dat geldt onder voorwaarden ook als het kind op het grondgebied van die lidstaat is geboren en via zijn andere ouder de nationaliteit heeft van een ander derde land waarin het geen risico op vervolging loopt. In dit verband is niet relevant of het mogelijk is dat het kind en zijn ouders zich in dat andere derde land vestigen.

M.H. e.a. t. Kroatië, EHRM 18 november 2021, nr. 15670/18

Veertien Afghaanse asielzoekers, waaronder zes kinderen, zijn in 2017 gestrand bij de Servisch-Kroatische grens. Toen zij de grens probeerden over te steken werden zij tegengehouden en teruggestuurd door de Kroatische grenspolitie. Op de terugweg overleed een van de kinderen doordat ze onder een trein kwam. Later kwamen de asielzoekers alsnog Kroatië binnen, waar ze aanvankelijk in vreemdelingenbewaring zijn genomen; hun asielverzoeken zijn afgewezen. Het EHRM stelt verschillende EVRM-schendingen vast, vooral vanwege het optreden van de grenspolitie (art. 4 P4), het gebrekkige onderzoek naar het overlijden van het kind (art. 2 EVRM) en de vreemdelingenbewaring (art. 3 EVRM (t.a.v. de kinderen) en 5 EVRM).

Marinoni t. Italië, EHRM 18 november 2021, nr. 27801/12

Marinoni heeft in een microhistorisch boek zijn herinneringen neergelegd aan de gebeurtenissen die in 1945 leidden tot de val van de Italiaanse Sociale Republiek. De herinneringen aan die gebeurtenissen vermengde hij met persoonlijke herinneringen aan een conflict tussen zijn eigen familie en de familie M. Vanwege enkele zware beschuldigingen die hij daarbij deed aan het adres van de familie M. werd hij in een smaadzaak tot schadevergoeding veroordeeld. Het EHRM acht dat niet onredelijk gelet op de aard en ernst van de beschuldigingen, ook al omdat de beschuldigingen niet voldoende op feiten berustte. Geen schending art. 10 EVRM.

Mehmet Çiftçi t. Turkije, EHRM 16 november 2021, nr. 53208/19

De gevangenisautoriteiten in Turkije hebben op zeker moment voorkomen dat een gevangene vijf kranten zou ontvangen, omdat zij vonden dat in die kranten berichten stonden die konden aanzetten tot geweld, terrorisme, criminaliteit etc. Het EHRM wijst erop dat het Turkse Constitutionele Hof al heeft geoordeeld dat het censuursysteem in gevangenissen systematische tekortkomingen vertoont. De onderhavige beslissing was ook in strijd met de criteria die dit hof heeft geformuleerd; daarmee hebben de autoriteiten onvoldoende rekening gehouden. In lijn daarmee stelt ook het EHRM een schending vast van art. 10 EVRM.