De Wilde t. Nederland, EHRM 9 november 2021 (ontv.besl.), nr. 9476/19

Een aanhangster van de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster kwam in Nederland niet in aanmerking voor de uitzondering voor mensen die religieuze kleding dragen op pasfoto’s op identiteitsbewijzen, zodat zij niet met een omgekeerd vergiet op het hoofd op de pasfoto kon staan. Het EHRM is het met de nationale rechter eens dat het Pastafarianisme primair een satirisch en parodiërend karakter heeft. Daardoor wordt niet voldaan aan de aan een geloof te stellen eisen van ‘ernst’ en ‘samenhang’. Het dragen van een vergiet vormt daardoor geen door art. 9 EVRM beschermde geloofsuitdrukking.

Derenik Mkrtchyan en Gayane Mkrtchyan t. Armenië, EHRM 30 november 2021, nr. 69736/12

Toen de docent even weg was uit een klaslokaal brak er een gevecht uit onder de (tien jaar oude) leerlingen. Een jongen, Derenik, liet daarbij het leven. Achteraf bleek dat hij waarschijnlijk een epileptische aanval en daardoor een hartstilstand kreeg. De kwetsbare gezondheidssituatie van Derenik was bij niemand bekend. Het EHRM oordeelt dat de school daardoor niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor het overlijden. Ook kan de docent niet worden verweten dat zij de leerlingen zonder toezicht heeft achtergelaten. Wel schoot het achteraf uitgevoerde strafrechtelijk onderzoek in verschillende opzichten tekort, in strijd met art. 2 EVRM.

Election Monitoring Centre e.a. t. Azerbeidzjan, EHRM 2 december 2021, nr. 64733/09

Een in Baku gevestigde NGO die zich toelegt op het monitoren van verkiezingen werd aanvankelijk niet als rechtspersoon geregistreerd. Snel nadat dat – na veel vertraging – alsnog was gebeurd werd de NGO ontbonden omdat niet aan een aantal procedurele en formele voorwaarden werd voldaan. Het EHRM acht de gestelde procedurele eisen op basis van de wetgeving niet voldoende voorzienbaar. De ontbinding was daarnaast disproportioneel in het licht van de beperkte tekortkomingen; met andere, minder zware maatregelen had kunnen worden volstaan. De laattijdige registratie en ontbinding waren dan ook in strijd met art. 11 EVRM.

État luxembourgeois, HvJ EU 25 november 2021, zaak C-437/19

Als niet wordt voldaan aan een fiscaal bevel tot verstrekking van inlichtingen kan een boete worden opgelegd. Het HvJ EU legt uit dat art. 47 Hv meebrengt dat die boete pas legitiem opeisbaar wordt als de rechtmatigheid van het bevel en het boetebesluit onherroepelijk zijn erkend. Bovendien moet dan voor het alsnog geven van de inlichtingen een termijn worden gegund die gelijk staat aan de termijn waarin het nationale recht aanvankelijk voorzag om gevolg te geven aan het inlichtingenbevel.

IS (Illégalité de l’ordonnance de renvoi), HvJ EU 23 november 2021, zaak C-564/19

Als een lagere rechter prejudiciële vragen heeft voorgelegd aan het HvJ is het onaanvaardbaar dat een hogere rechter (i.c. de Hongaarse Kúria) die vragen onrechtmatig verklaart en er tegen de lagere rechter een tuchtprocedure wordt ingesteld. De lagere rechter moet dan de hogere nationale uitspraak buiten beschouwing laten. Los hiervan bepaalt het HvJ in deze zaak dat lidstaten concrete maatregelen moeten nemen om te zorgen voor een voldoende kwaliteit van de vertolking, zodat een verdachte zijn verdedigingsrechten kan uitoefenen. Is de tolkenkwaliteit onvoldoende, dan leidt dat tot een oneerlijk proces en mag een verdachte niet bij verstek worden veroordeeld.

Genov en Sarbinska t. Bulgarije, EHRM 30 november 2021, nr. 52358/15

In een context van grote protesten tegen de regering hebben twee mensen een monument beklad met verfspray en er een slogan op gespoten. Daarvoor hebben zij een milde strafrechtelijke boete opgelegd gekregen. Het EHRM acht van belang dat het op deze manier aantasten van een standbeeld niet onomkeerbaar is: de verf kan worden verwijderd en de beschadiging is niet definitief. Ook gelet op de scherpe politieke context is het van oordeel dat het opleggen van een boete hiervoor in strijd is met de door art. 10 EVRM beschermde uitingsvrijheid. 

Kooperativ Neptun Servis t. Rusland, EHRM 23 november 2021, nr. 40444/17

In de jaren ’90 is zonder toestemming een winkelcentrum bovenop een rioolinstallatie in Moskou gebouwd. In 2006 hebben de autoriteiten hierover geprocedeerd, maar hun zaak stuitte af op verjaring. Daarop is in 2015 een sloopbevel afgegeven, waarbij het voor de eigenaar onmogelijk bleek om dat in rechte te laten toetsen. Het EHRM ziet in die onmogelijkheid van toegang tot de rechter, die ook in strijd was met het eigen nationale recht, een schending van art. 6 en art. 1 EP EVRM. 

Mironescu t. Roemenië, EHRM 30 november 2021, nr. 17504/18

Mironescu zit gevangen in een gevangenis die in een ander kiesdistrict staat dan waar hij is geregistreerd voor de verkiezingen. Gelet daarop mag hij tijdens de verkiezingen niet zijn stem uitbrengen: dat mag alleen in het district waarin iemand staat geregistreerd. Het EHRM stelt vast dat Roemenië vrij uniek is in het zo strikt stellen van deze eis en wijst erop dat bij andere groepen (bijv. militairen) meer souplesse wordt betracht. Het acht de vergaande, feitelijke beperking van het kiesrecht dan ook disproportioneel.

Pal t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 30 november 2021, nr. 44261/19

Journalist AB heeft geklaagd over intimidatie door Pal, eveneens journalist. Nadat Pal opnieuw een negatief stuk over AB had gepubliceerd en beschuldigende tweets had verstuurd, werd zij op verzoek van AB aangehouden en strafrechtelijk vervolgd. Uiteindelijk werd besloten de strafzaak niet voort te zetten. Het EHRM oordeelt dat de vervolging inbreuk maakt op art. 10 EVRM, al volgde er geen veroordeling. Het acht het problematisch dat de politie geen volwaardige toets van de redelijkheid van de beperking van de uitingsvrijheid heeft gemaakt, voorafgaand aan de aanhouding; ook daarna is dat onvoldoende gebeurd. Daardoor is art. 10 EVRM geschonden.

S.N. en M.B.N. t. Zwitserland, EHRM 23 november 2021, nr. 12937/20

Een gezin met een Zwitserse moeder en een Franse vader is in Thailand gaan wonen. Daar liep de relatie stuk en de moeder nam het kind mee naar Zwitserland. De vader stelde een kinderontvoeringsprocedure in die voor hem succesvol was. Het EHRM oordeelt dat de Zwitserse autoriteiten de zaak zorgvuldig hebben beoordeeld en hebben verzekerd dat het kind bij terugkeer in Thailand veilig zou zijn. Ook hebben zij de belangen en meningen van het kind voldoende in de procedure betrokken. Daardoor vormt het besluit dat het kind moet terugkeren naar Thailand geen schending van art. 8 EVRM.