A en B t. Frankrijk, EHRM 8 juni 2023, nr. 12482/21

A is in 2013 bevallen van B; daarbij is gebruikgemaakt van een embryo dat is ontstaan door bevruchting door een donor. C heeft het kind aanvankelijk erkend, maar de relatie tussen hem en A was al beëindigd toen het embryo werd teruggeplaatst. Omdat C ook geen feitelijke relatie heeft met B, heeft hij later verzocht om ontkenning van zijn vaderschap; dat is gehonoreerd. A heeft daar bezwaar tegen, maar het EHRM oordeelt dat de nationale autoriteiten een redelijke afweging hebben gemaakt tussen de verschillende belangen. Daarbij heeft B’s belang het zwaarst gewogen, zodat art. 8 EVRM niet is geschonden.

A.M. e.a. t. Polen, EHRM 16 mei 2023 (ontv.besl.), nrs. 4188/21 e.a.

Het Poolse Constitutionele Hof heeft in 2019 een uitspraak gedaan waardoor het recht op abortus en gezinsplanning is ingeperkt. Klaagsters hebben verzoekschriften ingediend bij het EHRM met de stelling dat die wetgeving hen potentieel raakt, nu zij medische omstandigheden hebben die maken dat hun foetus afwijkingen vertoont. De verzoekschriften zijn ingediend via een door een NGO voorbereid formulier. Het EHRM verklaart de klachten niet-ontvankelijk omdat er te weinig bewijs is geleverd dat klaagsters privéleven daadwerkelijk en individueel door de wetgeving zou worden geraakt, zoals vereist door art. 34 EVRM.

Aktürk e.a. t. Turkije, EHRM 13 juni 2023, nr. 16757/21

Aktürk heeft een stuk grond aangekocht, maar nog voor de aankoop formeel was geregistreerd heeft de staat het stuk grond overgenomen. Doel van de staat was om het te gebruiken om eventueel noodwoningen te bouwen voor slachtoffers van natuurrampen. Het EHRM acht dit een zwaarwegend doel en kent de staat veel ruimte toe bij het maken van keuzes in dit verband. Zeker nu snel is gehandeld, kon er geen onzekerheid bestaan over het eigendom en bovendien kon de familie Aktürk het aankoopbedrag terugkrijgen. Gelet daarop is geen onredelijke belangenafweging gemaakt en is art. 1 EP EVRM niet geschonden.

Badalyan t. Armenië, EHRM 13 juni 2023, nr. 28215/11

Badalyan is tussen 1999 en 2000 in voorarrest gemarteld; later is het strafrechtelijk onderzoek tegen hem beëindigd. Badalyan heeft daarop een klacht ingediend en er werd een onderzoek ingesteld naar marteling. Dat werd stilgelegd nadat Badalyan in de VS asiel had verkregen, maar na zijn terugkomst in 2009 hervat. Wegens verjaring is het onderzoek in 2010 beëindigd. Het EHRM verwijt Armenië dat het onderzoek niet zorgvuldiger is verlopen; volledig stilleggen was niet acceptabel, net zomin als verjaring van deze feiten. Dit betekent dat art. 3 EVRM is geschonden.

Demirtaş en Yüksedağ Şenoğlu t. Turkije, EHRM 6 juni 2023, nrs. 10207/21 en 10209/21

Twee pro-Koerdische oppositieleiders zijn in 2016 opgepakt op verdenking van terrorismebetrokkenheid. Het EHRM heeft eerder al geoordeeld dat hun aanhouding op geen enkele redelijke verdenking was gebaseerd. De huidige procedure heeft betrekking op vergaand toezicht op het contact tussen de oppositieleiders en hun advocaten. Het EHRM oordeelt dat dergelijk toezicht alleen in zeer uitzonderlijke omstandigheden aanvaardbaar is en met goede waarborgen moet worden omkleed. Die waarborgen waren er niet en er was te weinig rechtsbescherming. Doordat klagers daardoor geen goede rechtsbijstand hebben gekregen in hun procedure over hun voorarrest, is art. 5 lid 4 EVRM is geschonden.

Fragoso Dacosta t. Spanje, EHRM 8 juni 2023, nr. 27926/21

In het kader van vakbondsprotesten bij een militaire basis is maandenlang iedere dag bij het hijsen van de vlag een protestbijeenkomst georganiseerd. Na bezwaren van de admiraal heeft een vakbondsleider op zeker moment kritische uitspraken over de vlag via een megafoon gedaan. Daarvoor is hij tot een boete veroordeeld; de uitspraken zouden niet onder de uitingsvrijheid vallen. Het EHRM denkt daar anders over en ziet de uitspraken in het kader van het bredere vakbondsconflict. Ook nu de boete vrij hoog was, levert de veroordeling een schending op van art. 10 EVRM.

Kazan t. Turkije, EHRM 6 juni 2023, nr. 58262/10

Kazan nam in 2000 deel aan een herdenkingsbijeenkomst die uiteindelijk ontaardde in een gevecht met ordehandhavers. Daarbij werden 46 mensen opgepakt, waaronder Kazan. Zij werd uiteindelijk vrijgesproken omdat bleek dat zij zich niet schuldig had gemaakt aan geweldpleging. De 46 arrestanten werden daarna wel veroordeeld tot een schadevergoeding aan de staat vanwege de medische kosten van de gewond geraakte ordehandhavers. Het EHRM oordeelt dat de Turkse wet niet duidelijk bepaalt dat ook iemand die zelf geen schade heeft veroorzaakt, daar toch aansprakelijk voor kan worden gesteld. De wetgeving levert wegens onvoorzienbaarheid daarmee een schending op van art. 11 EVRM.

Khokhlov t. Cyprus, EHRM 13 juni 2023, nr. 53114/20

In verband met een uitleveringsprocedure zat Khokhlov in voorlopige hechtenis. Hij procedeerde tegen de vrijheidsberoving, maar de procedure liep vertraging op doordat van half maart tot begin juni 2020 de behandeling van zaken werd geschorst vanwege de coronapandemie. Het EHRM toont daar begrip voor, maar overweegt dat er in deze zaak ook andere, niet te rechtvaardigen vertragingen zijn geslopen. Dit maakt dat dat art. 5 lid 1 en art. 5 lid 4 zijn geschonden.

Navalny t. Rusland (nr. 3), EHRM 6 juni 2023, nr. 36418/20

In 2020 is een aanslag gepleegd op het leven van de Russische oppositieleider Navalny door vergiftiging met novitsjok. Het Hof buigt zich over het feit dat Rusland heeft besloten hier geen strafrechtelijk onderzoek naar in te stellen omdat niet was gebleken van vergiftiging van Navalny. Het EHRM concludeert op verschillende gronden dat Rusland daarmee tekort is geschoten in de naleving van zijn verplichtingen onder het EVRM, onder meer nu het Verdrag over chemische wapens ook naar Russisch recht in dit soort gevallen nader onderzoek vergt en de kans dat het ging om een aanslag reëel was. Schending art. 2 EVRM.