Wałęsa t. Polen, EHRM 23 november 2023, nr. 50849/21

Lech Wałęsa, de beroemde vakbondsleider van Solidariteit, werd in 2005 beschuldigd van samenwerking met de staatsveiligheidsdiensten in de jaren ’70. Wałęsa procedeerde wegens smaad en werd in het gelijk gesteld. Door samenwerking van een politieke tegenstander (PiS-aanhanger) en de procureur-generaal kon de laatste in 2020 echter een nieuw, buitengewoon rechtsmiddel instellen om de procedure te heropenen. Het Hof oordeelt dat het buitengewone rechtsmiddel in vele opzichten in strijd is met art. 6 EVRM. Deze inzet geeft opnieuw blijk van een systemisch probleem in het rechtspraaksysteem, zodanig dat het middels een pilotprocedure Polen oproept om binnen 12 maanden reparatiemaatregelen te nemen.

Laurijsen e.a. t. Nederland, EHRM 21 november 2023, nrs. 56896/17 e.a.

Vanwege een voorgenomen uitzetting uit het Amsterdamse kraakpand Schijnheilig werd in 2011 een protestactie georganiseerd. Deze verliep rustig tot de politiecommissaris waarschuwde dat de actie moest worden beëindigd en de ME werd ingezet. De krakers werden aangehouden en uiteindelijk veroordeeld tot boetes vanwege deelname aan een illegale bijeenkomst en ordeverstoring. Het Gerechtshof Amsterdam en de Hoge Raad billijkten dit omdat geen sprake was geweest van een ‘vreedzame’ vergadering. Het EHRM oordeelt anders, vooral omdat geen gewelddadige intenties waren aangetoond. Nu de Nederlandse rechters verder geen relevante en voldoende redenen voor het ingrijpen hebben gegeven, is art. 11 EVRM geschonden.

Georgian Muslim Relations e.a. t. Georgië, EHRM 30 november 2023, nr. 24255/19

Een islamitische vereniging en enkele moslims hebben in 2014 een gebouw gekocht om daar een school te vestigen. Daarin werden ze belemmerd door inwoners, die hen intimideerden en de toegang tot het gebouw belemmerden, een varkenskop aan de ingang spijkerden en een luchtbuks leegschoten op de ramen. Het EHRM oordeelt dat de staat verplicht is om tegenstrijdige grondrechten en belangen zo goed mogelijk te verenigen. In dit geval is te weinig gedaan om klagers rechten en belangen te beschermen. Daardoor zijn de godsdienstvrijheid, het discriminatieverbod en het eigendomsrecht geschonden, in strijd met art. 8, 9, 14 en 1 EP EVRM.

A.E. en T.B. t. Italië, EHRM 16 november 2023, nrs. 18911/17, 18941/17 en 18959/17

Verschillende Soedanese bootvluchtelingen zijn aangehouden zodra ze de Italiaanse kust bereikten. Ze zijn overgebracht naar de hotspot Taranto en kregen geen toegang tot het land, al hebben ze later wel asiel gekregen. Het Hof oordeelt dat de omstandigheden bij de aanhouding en transfers zo slecht en vernederend waren dat art. 3 EVRM is aangetast. Bovendien schoot de informatievoorziening en wetgeving over de detentie in de hotspot tekort, zodat sprake is van willekeurige vrijheidsbeneming en schending van art. 5 lid 1 (f), 5 lid 2 en 5 lid 4 EVRM.

BK (Requalification de l’infraction), HvJ EU 9 november 2023, nr. C-175/22

Deze zaak heeft betrekking op de vraag of en onder welke voorwaarden een nationale strafrechter bevoegd is om het ten laste gelegde anders te kwalificeren dan het openbaar ministerie aanvankelijk in de tenlastelegging heeft gedaan. Het HvJ EU oordeelt dat dit aanvaardbaar is, maar alleen als de beklaagde tijdig op de hoogte is gebracht van de voorgenomen nieuwe kwalificatie, zodanig dat de betrokkene zijn verdediging met het oog op deze kwalificatie doeltreffend kan voorbereiden.

C.Y. t. België, EHRM 14 november 2023, nr. 19961/17

Een zelfstandig verpleger heeft omvangrijke factureringsfouten gemaakt, waardoor hem ten onrechte extra uitkeringen en vergoedingen zijn uitbetaald. In een strafzaak werd geen bedrieglijk opzet vastgesteld, maar in een bestuursrechtelijke procedure werd hij wel veroordeeld tot terugbetaling van het onverschuldigd ontvangen bedrag en een bestuurlijke boete. Het EHRM oordeelt dat de bestuurlijke boete punitief van aard was en dat het gaat om twee procedures die hetzelfde feitencomplex betroffen. De procedures hadden echter complementaire en verschillende doelen en waren materieel en temporeel voldoende afgestemd. Het ne-bis-in-idembeginsel van art. 4 P7 is dan ook niet geschonden.