O.M. en D.S. t. Oekraïne, EHRM 15 september 2022, nr. 18603/12

Een prominente politica is in 2010 gevlucht uit Kirgizië na een grote politieke opstand en regimewisseling. Zij vluchtte naar Oekraïne, maar werd daar tegengehouden bij de grens en overgebracht naar Georgië. Het EHRM oordeelt dat Oekraïne kon weten van de wens van de politica om asiel aan te vragen en dat Oekraïne in strijd met art. 3 EVRM heeft gehandeld door de eventuele risico’s bij uitzetting niet te beoordelen. Ook heeft Oekraïne zijn verplichtingen onder art. 34 EVRM niet nageleefd door de uitzetting ondanks daartegen gerichte interimmaatregelen van het Hof voort te zetten.

Országos Idegenrendeszeti Főigazgatóság e.a., HvJ EU 22 september 2022, zaak C-159/21

Van een erkende vluchteling is de vluchtelingenstatus ingetrokken op basis van vertrouwelijke informatie over diens risico voor de nationale veiligheid. Gelet op het ongeschreven beginsel van behoorlijk bestuur en art. 47 Hv oordeelt het HvJ dat een betrokkene in ieder geval toegang moet krijgen tot de kern van de informatie die aan het besluit over de status ten grondslag ligt. Die informatie moet hij bovendien kunnen gebruiken in de bestuursrechtelijke procedure. Verder is het niet aanvaardbaar om in alle gevallen waarin een veiligheidsdienst negatief adviseert over iemands status, zonder daarvoor redenen te geven, de beschermingsstatus in te trekken.

SpaceNet, HvJ EU 20 september 2022, gev. zaken C-793/19 en C-974/19

In Duitsland zijn verschillende aanbieders van internet- en communicatiediensten opgekomen tegen de wettelijke regelingen rondom het bewaren van verkeers- en locatiegegevens. Het HvJ herhaalt zijn uitgangspunt dat het daarbij gaat om vergaande inbreuken op onder meer de privacy. Algemene en ongedifferentieerde bewaring van dit soort gegevens is niet toelaatbaar, tenzij er sprake is van ernstige bedreiging voor de nationale veiligheid. Bij bestrijding van ernstige criminaliteit moeten verdergaande waarborgen worden geboden. Het HvJ zet de verschillende eisen en waarborgen op een rij en bevestigt daarmee zijn eerdere uitspraken in La Quadrature du Net en Commissioner of An Garda Síochána e.a.

Timur Sharipov t. Rusland, EHRM 13 september 2022, nr. 15758/13

Tijdens de Russische parlementsverkiezingen van 2011 had een verkiezingswaarnemer toestemming om het stem- en telproces te volgen en te filmen. Tijdens het tellen van de stemmen werd hij echter verwijderd uit het stembureau, beweerdelijk omdat hij zich niet aan de regels hield; volgens de waarnemer was de eigenlijke reden dat er allerlei onregelmatigheden waren. Het EHRM benadrukt de bijzondere bescherming die verkiezingswaarnemers toekomt onder art. 10 EVRM. Nu onvoldoende waarborgen zijn geboden tegen willekeur en alternatieven niet zijn overwogen, acht het Hof deze bepaling geschonden.

Rabczewska t. Polen, EHRM 15 september 2022, nr. 8257/13

De in Polen populaire popzangeres Doda heeft in een interview verteld dat ze niet gelooft in de bijbel. Ook heeft ze een aantal voor gelovigen mogelijk beledigende opmerkingen gemaakt. Dit heeft geresulteerd in een strafrechtelijke veroordeling tot een geldboete wegens godslastering. Volgens het EHRM riep Doda met haar uitlatingen niet op tot haat of intolerantie. De nationale autoriteiten hebben dat onvoldoende meegewogen, net als het feit dat gelovigen aanmerkelijke tolerantie tegenover kritiek moeten tonen. De boete vormt dan ook een schending van art. 10 EVRM.

VD, HvJ EU 20 september 2022, gev. zaken C-339/20 en C-397/20

In Frankrijk voorziet een nationale regeling in het algemeen en ongedifferentieerd bewaren van verkeersgegevens gedurende een jaar na registratie, onder meer met het oog op het opsporen en onderzoeken van strafbare feiten zoals marktmisbruik. Gelet op de privacygevoeligheid van dit soort gegevens acht het HvJ een dergelijke regeling in het licht van de genoemde doelstellingen niet aanvaardbaar. Als bewijs is verkregen door toepassing van de met het EU-recht strijdige nationale regeling, is het aan de lidstaten om over de toelaatbaarheid ervan te oordelen; wel moeten daarbij de beginselen van gelijkwaardigheid en doeltreffendheid worden geëerbiedigd.

H.F. e.a. t. Frankrijk, EHRM (GK) 14 september 2022, nrs. 24384/19 en 44234/02

Deze zaak gaat over verschillende Franse IS-vrouwen en hun kinderen die in Syrië in een kamp vastzitten. Hun ouders hebben Frankrijk verzocht om hen te repatriëren, maar die verzoeken zijn afgewezen. Het Hof aanvaardt dat Frankrijk, gelet op de bijzondere omstandigheden, verantwoordelijk is voor het ontbreken van een mogelijkheid om terug te keren naar het eigen land. Er is geen recht op repatriëring of diplomatieke bescherming, maar repatriëringsverzoeken moeten wel zorgvuldig worden beoordeeld. Nu er in Frankrijk geen goede procedure en rechtsbescherming bestond voor de behandeling van dergelijke verzoeken, is art. 3 lid 2 P4 EVRM geschonden.

Y.P. t. Rusland, EHRM 20 september 2022, nr. 43399/13

Tijdens een keizersnede bij Y.P. bleek dat het risico zou kunnen ontstaan van een baarmoederscheuring bij een eventuele toekomstige zwangerschap. De artsen besloten daarom over te gaan tot sterilisatie, al had Y.P. daarvoor uitdrukkelijk geen toestemming gegeven. Het EHRM oordeelt dat art. 3 EVRM niet van toepassing is, al was er sprake van een ernstige inbreuk op de integriteit. Art. 8 EVRM is wel geschonden. Sterilisatie is geen levensreddende operatie, er waren alternatieven voor bescherming van de gezondheid mogelijk, en de ingreep had vergaande en ernstige gevolgen voor Y.P. Zonder toestemming had deze ingreep dan ook niet mogen plaatsvinden.