Jacquinet en Embarek Ben Mohamed t. België, EHRM 7 februari 2023, nr. 61860/15

Jacquinet heeft in 2010 een verzoek gedaan om zijn achternaam te laten wijzigen van de naam van zijn vader naar die van zijn moeder. Hij had met zijn (overleden) vader namelijk nooit een band gehad. Zijn verzoek werd afgewezen vanwege het ontbreken van zwaarwegende redenen, zodat rechtszekerheid en behoud van het namenstelsel voorrang kregen. Het EHRM acht de op nationaal niveau gegeven redenen overtuigend en ziet in de kwestie geen schending van art. 8 EVRM.

Kreyndlin e.a. t. Rusland, EHRM 31 januari 2023, nr. 33470/18

Negen leden van de Russische tak van Greenpeace zijn in 2016 aangevallen en mishandeld. Volgens hen school hier een haatmotief achter: de daders waren het niet eens met hun politieke opvattingen. Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de toedracht en het motief en de zaak is geseponeerd. In 2021 – nadat de klacht al was ingediend – is het onderzoeksdossier vernietigd. Het EHRM oordeelt dat art. 3 EVRM is geschonden doordat het onderzoek ontoereikend is; het is daarom niet meer nodig om te onderzoeken of er ook een materiële schending was. Art. 38 EVRM is geschonden vanwege de vernietiging van het onderzoeksdossier.

Miladinova t. Bulgarije, EHRM 7 februari 2023, nr. 31604/17

In 2012 is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar Miladovina’s mogelijke betrokkenheid bij diefstal. Dit onderzoek is in 2014 beëindigd – een formele en definitieve beslissing. Klaagster heeft daarop een actie uit staatsaansprakelijkheid ingesteld vanwege geleden reputatie- en integriteitsschade. Het onderzoek werd toen heropend, waardoor de civiele procedure niet kon worden voortgezet. Uiteindelijk is Miladovina vrijgesproken. Volgens het EHRM waren er geen goede redenen voor de heropening van het onderzoek en heeft die (mogelijk welbewust) de civiele rechtsgang gefrustreerd. Daardoor is Miladovina’s recht op toegang tot de rechter (art. 6 lid 1 EVRM) geschonden.

Paun Jovanovic t. Servië, EHRM 7 februari 2023, nr. 41394/15

In Servië is het toegestaan om in de rechtbank de twee officiële versies van het Servisch te spreken. Toch kreeg een advocaat een waarschuwing toen hij een van deze taalversies sprak. Deze ongelijke behandeling is volgens het EHRM in strijd met het nationale recht en niet gerechtvaardigd; art. 1 P12 EVRM is dan ook geschonden. De weigering van het Constitutionele Hof om de zaak te behandelen was verder onvoldoende gemotiveerd, in strijd met art. 6 lid 1 EVRM.

Puig Gordi e.a., HvJ EU (GK) 31 januari 2023, zaak C-158/21

Spanje heeft in 2019 een Europees aanhoudingsbevel (EAB) uitgevaardigd jegens onder meer Puigdemont. De Belgische rechter betwijfelt of de Spaanse strafrechter uiteindelijk bevoegd zal zijn om over de strafzaak tegen de betrokkenen te oordelen. Het HvJ stelt voorop dat een vermoeden van onbevoegdheid geen reden kan zijn om een EAB niet uit te voeren. Wel kan een reëel vermoeden van fundamentele of structurele schending van het recht op een effectief rechtsmiddel in de weg staan aan uitlevering, maar dan moet dat vermoeden overtuigend worden vastgesteld, net als de concrete en reële risico’s van grondrechtenschendingen voor de betrokkenen.

Ugulava t. Georgië, EHRM 9 februari 2023, nr. 5432/15

Een voormalig politiek leider en burgemeester van Tbilisi wordt vervolgd op verdenking van onder meer verduistering, machtsmisbruik en witwassen. Hij is in 2014 aangehouden toen hij probeerde naar het buitenland te reizen. Daarna is hij ruim een jaar in voorarrest gehouden. Het EHRM acht de initiële beslissing tot aanhouding en voorlopige hechtenis redelijk, maar de voortzetting daarvan werd later onvoldoende gerechtvaardigd; daardoor is art. 5 EVRM geschonden. Van verborgen doelstellingen om klagers politieke activiteiten te frustreren is niet gebleken, zodat een schending van art. 18 EVRM niet kan worden aangenomen.

Y t. Frankrijk, EHRM 31 januari 2023, nr. 76888/17

In Frankrijk hebben rechters geweigerd om de geslachtsregistratie van een intersekse persoon te wijzigen van mannelijk naar ‘neutraal’ of ‘intersekse’. Een belangrijke reden daarvoor was dat dit niet aan de rechter is, maar de wetgever hierover zou moeten beslissen. Het EHRM benadrukt het grote belang van het erkennen van een ‘derde hokje’ voor intersekse personen en hun identiteit. Tegelijkertijd begrijpt het de overwegingen van de Franse rechter. Het Hof wil ook zelf deze discussie overlaten aan wetgever en samenleving en stelt daarom geen schending van art. 8 EVRM vast. Wel zou het dat op een later moment alsnog kunnen doen.

Žegarac e.a. t. Servië, EHRM 17 januari 2023 (ontv.besl.), nr. 54805/15 en 10 andere

In Servië is in 2014 besloten om de pensioenen in de publieke sector tijdelijk te verlagen om op die manier de grote pensioentekorten tegen te gaan. Voor mensen die al een minimumpensioen genoten werd een uitzondering gemaakt. Het Hof acht de maatregelen redelijk en niet excessief, gelet op de doordachte manier waarop de verlagingen werden berekend. Dat onderscheid werd gemaakt door de minimumpensioenen uit te zonderen acht het Hof gerechtvaardigd vanuit overwegingen van solidariteit en sociale rechtvaardigheid. Er is daarom geen strijd met art. 1 EP en art. 14 EVRM; de klachten zijn kennelijk ongegrond.

Préfet du Gers en Institut National de la statistique et des études économiques HvJ EU (GK) 9 juni 2022, zaak C-673/20

Een Brits staatsburger die in Frankrijk woont kan als gevolg van de inwerkingtreding van het terugtrekkingsakkoord sinds 1 februari 2020 het actief en passief kiesrecht bij de Franse gemeenteraadsverkiezingen niet meer uitoefenen. Het HvJ oordeelt dat dit het onvermijdelijke gevolg is van de Britse soevereine keuze om geen lidstaat meer te zijn van de EU. Het EU-burgerschap en de daaraan verbonden rechten gelden alleen voor mensen met de nationaliteit van de lidstaten, terwijl mensen met de Britse nationaliteit nu derdelanders zijn. Lidstaten zijn ook niet verplicht om alsnog aan Britse inwoners het kiesrecht toe te kennen.