Balaskas t. Griekenland, EHRM 5 november 2020, nr. 73087/17

Een rector van een middelbare school heeft een blogpost gepubliceerd waarin hij een opstand waarmee het begin van de val van het militaire bewind in de jaren ’70 werd gemarkeerd, aanduidde als ‘de ultieme leugen’. Hierop heeft een journalist hem in een krantenartikel gekenschetst als ‘neonazi’ en ‘theoreticus van de Gouden Dagenraad’. Daarop is de journalist strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld wegens belediging. Volgens het EHRM heeft de rector zich door zijn uitingen bewust blootgesteld aan een scherpe reactie, en hebben de nationale rechters de context van de journalistieke uitingen niet voldoende betrokken in hun beoordeling. Schending art. 10 EVRM.

Ćwik t. Polen, EHRM 5 november 2020, nr. 31454/10

Een lid van een criminele bende is gefolterd door andere bendeleden in verband met het verdwijnen van cocaïne; daarbij zijn de gedane bekentenissen opgenomen. De politie heeft de opname in handen gekregen en de rechter heeft, bij de veroordeling van een ander bendelid, de bekentenissen aangemerkt als aanvullend bewijs. Het EHRM oordeelt dat ieder gebruik van door foltering verkregen bewijs een strafrechtelijke procedure oneerlijk maakt, ook als de foltering door een private partij heeft plaatsgevonden. Daardoor is automatisch sprake van een schending van art. 6 EVRM, ongeacht de betrouwbaarheid van het bewijs en de betekenis ervan voor de veroordeling.

B. t. Zwitserland, EHRM 20 oktober 2020, nr. 78630/12

In Zwitserland wordt een voor kinderzorg bedoelde uitkering voor weduwnaren beëindigd als hun kinderen meerderjarig zijn, maar blijft die voor weduwen doorlopen. Reden daarvoor is dat weduwen zich in een moeilijker arbeidsmarktpositie zouden bevinden dan weduwnaren, die gemakkelijker in hun eigen inkomen zouden kunnen voorzien. Het EHRM overweegt dat een dergelijk direct onderscheid naar geslacht alleen door zeer zwaarwegende redenen kan worden gerechtvaardigd. De regeling is gebaseerd op achterhaalde opvattingen over rolpatronen en arbeidsmarktposities en is daarom in strijd met art. 8 jo. 14 EVRM.

Bokhonko t. Georgië, EHRM 22 oktober 2020, nr. 6739/11

Na aankomst op het vliegveld is klager rectaal gefouilleerd, naar zijn zeggen onder zeer vernederende omstandigheden. Er is een ballonnetje methadon gevonden, maar klager zegt dat het hier gaat om gefabriceerd bewijs. Het Hof stelt vast dat klager op basis van het gevonden bewijs is veroordeeld, maar dat er geen goed onderzoek is gedaan naar de omstandigheden waarin dat is verkregen. Hoewel het niet kan vaststellen dat art. 3 EVRM in inhoudelijk opzicht is geschonden, oordeelt het daarom wel dat zowel sprake is van een schending van art. 3 in procedureel opzicht als van art. 6 lid 1 EVRM.

Democratische Republiek Congo t. België, EHRM 6 oktober 2020 (ontv.besl.), nr. 16554/19

De Democratische Republiek Congo heeft in België geprobeerd zich civiel partij te stellen in een strafzaak. Vanwege vermeende tekortkomingen in de nationale procedure heeft Congo vervolgens een klacht ingediend bij het EHRM. Het Hof oordeelt echter dat op grond van art. 34 het klachtrecht niet toekomt aan met de staat verbonden rechtspersonen. In dit geval is duidelijk dat de klacht is ingediend door de staat zelf, zodat deze klacht niet-ontvankelijk moet worden verklaard.

Faller en Steinmetz t. Frankrijk, EHRM 29 september 2020 (ontv.besl.), nrs. 59389/16 en 59392/16

Aan twee artsen is in een tuchtprocedure een tijdelijk verbod opgelegd om patiënten te behandelen in verband met professioneel wangedrag. Daarnaast zijn zij strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld vanwege onder meer socialezekerheidsfraude en het onbevoegd uitoefenen van medische handelingen. Volgens het EHRM is in dit geval geen sprake van dubbele strafvervolging vanwege hetzelfde feit (art. 4 P7 EVRM), nu in het geval van de tuchtprocedure geen sprake was van een ‘criminal charge’. De zaak is dan ook niet-ontvankelijk.

Kaboğlu en Oran t. Turkije (nr. 2), EHRM 20 oktober 2020, nr. 36944/07

Twee hoogleraren hebben in 2004 een kritisch rapport uitgebracht over minderheidsrechten. Tijdens een parlementair debat over het rapport sprak een parlementariër heel negatief over de persoon van de hoogleraren. Een smaadprocedure die zij daarop startten was niet succesvol. Wel werden de hoogleraren op hun beurt vervolgd omdat het rapport denigrerend zou zijn voor de staat, al werden zij niet veroordeeld. Volgens het EHRM is de reputatie van de hoogleraren niet zodanig aangetast door de beledigingen van de parlementariër dat art. 8 EVRM is geschonden. Wel leverde de strafvervolging een schending op van de vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM).

Kiliçdaroğlu t. Turkije, EHRM 27 oktober 2020, nr. 16558/18

Een belangrijke oppositieleider in Turkije heeft tijdens een parlementair debat twee virulente speeches afgestoken waarin hij minister-president Erdogan zwaar en in felle bewoordingen bekritiseerde. Erdogan verzocht in een civiele procedure om schadevergoeding wegens reputatieschade en werd in het gelijk gesteld. Volgens het Hof hebben de nationale rechters daarbij onder meer onvoldoende rekening gehouden met de politieke context van de speeches en met het feit dat dit soort speeches fel en provocatief mag zijn. De vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM) is dan ook geschonden.