A.L. en E.J. t. Frankrijk, EHRM 24 september 2024 (ontv.besl.), nrs. 44715/20 en 47930/21

In 2018 is vanuit Frankrijk het netwerk ‘EncroChat’ ontmanteld, dat veel criminelen gebruikten voor informatie-uitwisseling. Door de ontsleuteling van de gegevens konden 6500 verdachten worden aangehouden, waaronder de Britse A.L. en E.J. Zij hebben bij het EHRM gesteld dat art. 8 EVRM is geschonden door het verkrijgen van toegang tot hun telefoons en gegevens door de opsporingsdiensten. Het EHRM overweegt dat zij gebruik hadden kunnen maken van in Frankrijk bestaande rechtsmiddelen, die voldoende effectief zouden zijn om op te komen tegen de dataverzameling. Dat zij in Groot-Brittannië wonen en zijn vervolgd is daarvoor niet relevant. De klacht is daarom niet-ontvankelijk.

Aghajanyan t. Armenië, EHRM 8 oktober 2024, nr. 41675/12

Een onderzoeker bij een chemische fabriek heeft een aantal keer intern zijn zorgen uitgesproken over de productie van bepaalde verfsoorten en verwerking van chemisch afval. Op zeker moment heeft hij die zorgen ook via een interview met een lokale krant gedeeld. Daarop is hij op staande voet ontslagen, omdat hij bedrijfsgeheimen had onthuld en de gegeven informatie onjuist was. Volgens het Hof was de nationale rechterlijke beoordeling van de kwestie zeer gebrekkig gemotiveerd, waarbij onder meer onvoldoende is gekeken naar het maatschappelijke belang van de onthullingen. De tekortkomingen leveren een schending op van art. 10 EVRM.

Amerisoc Center S.R.L. t. Luxemburg, EHRM 17 oktober 2024, nr. 50527/20

Na een rechtshulpverzoek vanuit Peru heeft een Luxemburgse rechter opdracht gegeven om de Luxemburgse banktegoeden van een Costa-Ricaanse onderneming in beslag te laten nemen (ten bedrage van ruim 2,6 miljoen dollar). De bank is hierover wel geïnformeerd, de onderneming zelf niet. Daardoor kon de laatste geen observaties hierover indienen. Nu de onderneming ook geen mogelijkheid heeft gehad om de redelijkheid en proportionaliteit van de inbeslagname achteraf te laten toetsen, is volgens het EHRM art. 1 EP EVRM geschonden.

Anwaltsnotarin, HvJ EU 17 oktober 2024, zaak C-408/23

In Duitsland geldt voor functies van advocaat-notaris een leeftijdsgrens van zestig jaar. Dit levert direct leeftijdsonderscheid op in de zin van richtlijn 2000/78 en art. 21 Hv, maar daarvoor kan een rechtvaardiging worden gevonden onder de richtlijn. Het HvJ EU begrijpt dat die rechtvaardiging bestaat in de wens een goede rechtsbedeling en een behoorlijke uitoefening van notariële bevoegdheden te verzekeren, en in de noodzaak te komen tot een generatievernieuwing in het notariaat. De leeftijd van zestig lijkt daarvoor passend en deze grens is niet onredelijk bezwarend, maar de nationale rechter moet onderzoeken of deze leeftijdseis echt noodzakelijk is.

Ararat, HvJ EU 17 oktober 2024, zaak C-156/23

Vier derdelanders hebben in 2011 in Nederland een asielverzoek ingediend, maar dat is afgewezen en er zijn terugkeerbesluiten genomen. De derdelanders zijn niet teruggekeerd, maar hebben verschillende keren, meest recent in 2019, nieuwe aanvragen gedaan. Zij stellen nu dat er door hun verwestering bij terugkeer een risico van onmenselijke en vernederende behandeling bestaat. Het HvJ EU oordeelt dat de nationale rechter gelet op het zwaarwegende belang van art. 1, 4 en 19 lid 2 Hv altijd – dus ook bij nieuwe aanvragen – en zonodig ambtshalve moet toetsen of er bij uitzetting een reëel risico is van onmenselijke of vernederende behandeling.

Central Unitaria de Traballodores/as t. Spanje, EHRM 17 oktober 2024, nr. 49363/20

Tijdens de eerste lockdown vanwege de Covid-19-pandemie wilde een vakbond op de dag van de arbeid een demonstratie houden. Daarvoor werd de toestemming geweigerd vanwege de risico’s van verspreiding van het coronavirus. Het Hof overweegt dat de staat een ruime margin of appreciation toekomt, onder meer omdat het hier niet ging om een algemeen verbod, maar om een concrete weigering vanwege de volksgezondheid. De zaak is door nationale rechters zorgvuldig beoordeeld in het licht van de toen bestaande kennis over het virus. Dit betekent dat art. 11 EVRM niet is geschonden door de weigering.

Cesarano t. Italië, EHRM 17 oktober 2024, nr. 71250/16

Cesarano is vervolgd wegens ernstige misdrijven waarop een levenslange gevangenisstraf in isolatie stond. Na een wetswijziging kreeg hij de mogelijkheid om te kiezen voor een vereenvoudigde behandeling van zijn zaak die zou leiden tot een gevangenisstraf van maximaal dertig jaar. Hij koos daar niet voor en werd veroordeeld tot levenslang. Na hoger beroep heeft hij alsnog gekozen voor vereenvoudigde behandeling, maar dat is toen afgewezen omdat de wet inmiddels weer was aangescherpt. Gelet op de eerder geboden keuzemogelijkheid is dit volgens het EHRM niet in strijd met art. 7 en 6 EVRM.

Daugaard Sorensen t. Denemarken, EHRM 15 oktober 2024, nr. 25650/22

A werd aanvankelijk vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs van verkrachting. Het slachtoffer stelde hiertegen beroep in, dat via de eenvormige digitale mailbox aan A zou moeten worden genotificeerd. Door een fout in de adressering bereikte het bericht hem niet en ook de daarop verstuurde aangetekende brief bleek onbestelbaar. Hierdoor moest de vervolging van A worden stopgezet. Het Hof oordeelt dat in deze kwestie sprake is van verwijtbare onzorgvuldigheden in het informeren van de verdachte. Dit had grote gevolgen voor klaagster. Denemarken heeft hierdoor zijn procedurele positieve verplichtingen onder art. 3 EVRM geschonden.

Elder Hasanov t. Azerbeidzjan, EHRM 10 oktober 2024, nr. 12058/21

Een oud-ambassadeur is aangehouden en in voorarrest genomen op verdenking van corruptie. Vanwege zijn slechte gezondheidstoestand heeft hij verzocht om overplaatsing naar een ziekenhuis, maar daar werd aanvankelijk geen gehoor aan gegeven. Pas na interimmaatregelen van het Hof kreeg hij de nodige zorg, maar met vertraging. Dit levert schendingen op van art. 3 en 34 EVRM. De verlenging van het voorarrest was in strijd met art. 5 lid 3 EVRM. Het Hof ziet geen reden om aan te nemen dat illegitieme doelstellingen aan de voorlopige hechtenis ten grondslag hebben gelegen; art. 18 EVRM is dan ook niet geschonden.

Gadzhiyev en Gostev t. Rusland, EHRM 15 oktober 2024, nrs. 73585/14 en 51427/18

Een kolonel van de politie en een vakbondsleider hebben beiden op enig moment in de media kritiek geuit op het functioneren van de organisaties waarvoor zij werken. De kolonel heeft daarvoor een waarschuwing gekregen; de vakbondsleider is ontslagen. Het Hof overweegt dat de Russische wetgeving erg inflexibel is als het gaat om het uiten van kritiek op het functioneren van overheidsorganen en geen bescherming aan klokkenluiders geeft. De sancties op het openlijk geven van kritiek zijn bovendien zodanig dat ze een chilling effect kunnen hebben. Art. 10 EVRM is dan ook geschonden.