Vyacheslavova e.a. t. Oekraïne, EHRM 13 maart 2025, nrs. 39553/16 en 6 andere

In 2013/2014 vonden in Oekraïne de zogenaamde Maidanprotesten plaats, die zich van Kyiv uitbreidden naar steden als Odessa. Daar vond uiteindelijk een grote clash plaats tussen Maidandemonstranten en (pro-Russische) anti-Maidanactivisten, waarbij 48 mensen om het leven kwamen. Het EHRM overweegt dat de clash is geïnstigeerd door pro-Russische propaganda en desinformatie, net als door samenspanning van de politie met de anti-Maidanactivisten. Niettemin hebben de Oekraïense autoriteiten ook zelf onvoldoende gedaan om het geweld te voorkomen en later te beëindigen. Terwijl zij betekenisvol, transparant en onafhankelijk onderzoek hadden moeten uitvoeren, is ook dat niet gebeurd. Daardoor is art. 2 EVRM geschonden.

Girginova t. Bulgarije, EHRM 4 maart 2025, nr. 4326/18

In Bulgarije werd een minister vrijgesproken, maar werd de rechterlijke uitspraak geheim gehouden, beweerdelijk omdat er geclassificeerde informatie in stond over inzet van surveillance-instrumenten. Het verzoek van een journalist om toch toegang tot de uitspraak te krijgen werd afgewezen. Hoewel art. 10 EVRM geen recht op toegang tot overheidsinformatie bevat, acht het Hof het aangewezen om hier de uitzondering voor journalistieke toegang toe te passen. Gelet op het belang van openbaarheid van rechterlijke uitspraken en de mogelijkheden om die gedeeltelijk of geredigeerd te publiceren, ziet het Hof geen rechtvaardiging voor de geheimhouding. Art. 10 EVRM is dan ook geschonden.

AEON NEPREMIČNINE e.a., HvJ EU 27 februari 2025, zaak C-674/23

In Slovenië geldt een bovengrens voor de commissie die aanbieders van vastgoedbemiddeling in rekening brengen. De verwijzende rechter vraagt zich af of zo’n bovengrens verenigbaar is met het Handvest en met richtlijn 2006/123. Het HvJ EU overweegt dat art. 7 Hv niet van toepassing is op het verkrijgen of huren van een woning. Art. 16 en 38 Hv gelden wel, maar dienen vooral als versterking van de richtlijn. Die staat op zichzelf niet in de weg aan een bovengrens aan commissie, maar de nationale rechter moet nagaan of er geen andere mogelijkheden waren om het doel van consumentenbescherming te realiseren.

Costa i Rosselló e.a. t. Spanje, EHRM 11 februari 2025 (ontv.besl.), nr. 29780/20

Het Catalaanse parlement heeft een reeks besluiten aangenomen om ervoor te zorgen dat Catalonië zichzelf onafhankelijk zou kunnen verklaren. Deze besluiten zijn steeds vernietigd door het Spaanse Constitutionele Hof, maar de klagende parlementariërs en presidiumleden lieten zich daaraan niets gelegen liggen. Integendeel: zij hebben voor het EHRM gesteld dat de uitspraken van het Constitutionele Hof inbreuk maakten op hun politieke grondrechten. Het EHRM oordeelt dat het Constitutionele Hof terecht heeft bepaald dat de Catalaanse parlementariërs zichzelf niet boven de grondwet kunnen plaatsen en dat de gemaakte inbreuken gerechtvaardigd zijn. De klachten zijn dan ook kennelijk ongegrond en daarmee niet-ontvankelijk.

Fraisse e.a. t. Frankrijk, EHRM 27 februari 2025, nrs. 22525/21 en 47626/21

In 2014 vond er een gewelddadig protest plaats in Frankrijk, bij de bestrijding waarvan de politie gebruik maakte van OF-F1-granaten. Een van de geweldplegers werd daardoor dodelijk getroffen. Het EHRM overweegt dat de destijds geldende regelgeving onvoldoende richtsnoeren bood om te weten welke geweldmiddelen de politie mocht inzetten. Ook de training in de inzet van de granaten schoot tekort. In materieel opzicht is art. 2 EVRM dan ook geschonden. Nu achteraf wel zeer grondig onderzoek is gedaan en de relevante regelgeving en instructies ook duidelijk zijn verbeterd, is de staat wel zijn procedurele positieve verplichtingen onder art. 2 EVRM nagekomen.

Ezeoke t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 25 februari 2025, nr. 61280/21

Ezeoke is in 2016 aangehouden op verdenking van een dubbele moord. Het proces tegen hem moest tot vijf keer worden overgedaan, onder meer doordat verschillende jury’s geen meerderheidsoordeel konden bereiken. Het EHRM oordeelt dat de daardoor ontstane vertragingen overwegend niet aan een van beide partijen konden worden toegerekend. Alleen het tijdverloop tussen het derde en vierde proces is onredelijk lang geweest. Niettemin neemt het Hof aan dat art. 6 EVRM niet is geschonden, nu de procedure als geheel wel eerlijk is geweest.

D. K. (Dessaisissement d’un juge), HvJ EU 6 maart 2025, gev. zaken C647/21 en C648/21

In Polen zijn alle aanhangige zaken weggehaald bij een rechter die zich kritisch had betoond over de toewijzing van zaken aan een rechter die onregelmatig was benoemd. Vervolgens is zij overgeplaatst. Het HvJ EU benadrukt dat de wetgeving moet voorzien in nauwkeurige criteria voor het onttrekken van zaken aan een rechter, al dan niet gevolgd door overplaatsing. In Polen ontbreken dergelijke criteria. Als in een dergelijk geval het bestuur van een gerecht een besluit als het onderhavige is genomen, moet de rechterlijke instantie in kwestie dat vanwege de voorrang van art. 19 lid 1 VEU buiten toepassing laten.

F.B. t. België, EHRM 6 maart 2025, nr. 47836/21

F.B. heeft in 2019 in België asiel aangevraagd. Ze zei dat ze 16 jaar was, maar bij het asielgehoor rees de verdenking dat ze ouder was. Hoewel er onduidelijkheid bestaat over de toestemming voor een bottest, is die test wel uitgevoerd; daaruit bleek dat F.B. 22 jaar oud was. Daarop is de bijzondere bijstand voor onbegeleide minderjarige asielzoekers beëindigd. Een bottest is volgens het EHRM invasief en maakt inbreuk op de fysieke integriteit. Zo’n test mag alleen als laatste redmiddel en met geïnformeerde toestemming worden uitgevoerd. Daarvan in dit geval niet gebleken, zodat art. 8 EVRM is geschonden.

Calin Georgescu t. Roemenië, EHRM 11 februari 2025 (ontv.besl.), nr. 37327/24

Op 24 november 2024 vonden in Roemenië presidentsverkiezingen plaats, maar de verkiezingsprocedure is ongrondwettig verklaard door het Constitutionele Hof omdat er verschillende onregelmatigheden waren. In het bijzonder zou via sociale media zodanig veel desinformatie zijn verspreid dat de vrije oordeelsvorming van kiezers zou zijn belemmerd. Nieuwe verkiezingen zijn uitgeschreven voor 5 mei 2025. Het EHRM verklaart de klacht van een van de kandidaten over dit oordeel van het Constitutionele Hof niet-ontvankelijk, omdat art. 3 EP EVRM geen betrekking heeft op presidentsverkiezingen. Ook verder is niet gebleken van enige aannemelijke schending van het EVRM.

Kotnik en Jukič t. Slovenië, EHRM 11 februari 2025 (ontv.besl.), nrs. 56605/19 en 25424/23

In 2013 en 2014 zijn door noodmaatregelen om het Sloveense bankensysteem te redden de aandelen van Kotnik en Jukič waardeloos geworden. Na verloop van tijd is er wetgeving aangenomen tot compensatie van mensen in hun situatie, die na een uitspraak van het Hof van Justitie en het Sloveense Constitutionele Hof nog is bijgesteld. Het Hof overweegt dat de nieuwe wetgeving een potentieel effectief nieuw rechtsmiddel biedt, dat Kotnik and Jukič hadden moeten benutten. Nu zij dit niet hebben gedaan is hun klacht niet ontvankelijk wegens niet-uitputting van rechtsmiddelen.