Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (Notion d’atteintes graves), HvJ EU 9 november 2023, nr. C-125/22

Als een asielverzoek wordt ingediend en daarbij beroep wordt gedaan op zowel de algemene geweldssituatie in het land van herkomst en op persoonlijke omstandigheden, moet de nationale rechter volgens het HvJ EU onderscheid maken tussen de situatietypen van onderdelen b) en c) van art. 15 van Rl 2011/95/EU. Bij beide onderdelen moet een combinatie van algemene en persoonlijke omstandigheden worden betrokken, maar alleen bij onderdeel c) kan een verdergaande bescherming worden gegeven dan art. 3 EVRM vereist; dit betekent dat dan niet hoeft te worden aangetoond dat sprake is van de ‘most extreme cases of general violence’.

Toivanen t. Finland, EHRM 9 november 2023, nr. 46131/19

Een advocaat heeft een aantal zeer kritische mails aan rechters en overheidsinstellingen gestuurd. De Finse Orde van Advocaten heeft daarop zijn licentie als zittingsadvocaat ingetrokken. Een zaak daarover is beoordeeld door een grotere kamer dan gebruikelijk. De president van die kamer had eerder een van de bedreigende mails van de advocaat naar de politie doorgestuurd. Het EHRM begrijpt dat dit wantrouwen bij de advocaat kan hebben gewekt, maar oordeelt dat de zaak is beoordeeld in overeenstemming met nationaal recht. Bovendien had het Hooggerechtshof volledige rechtsmacht om de zaak te herbeoordelen. Art. 6 lid 1 EVRM is dan ook niet geschonden.

Všeobecná úverová banka, HvJ EU 9 november 2023, nr. C-598/21

In het onderhavige geval is een consumentenkrediet verstrekt, maar konden de verzoekers al snel niet meer tegemoetkomen aan de aflossingsvereisten. Daarop wilde de kredietverstrekker overgaan tot het openbaar verkopen van hun woning. Het HvJ EU oordeelt dat de nationale rechter in een dergelijk geval ambtshalve moet beoordelen of een beding betreffende vervroegde opeisbaarheid van betaling wel proportioneel is. Daarbij moet niet alleen rekening worden gehouden met factoren als de omvang van het verschuldigde bedrag, maar ook met de gevolgen voor de betrokkenen als het gaat om verkoop van hun woning.

A.M.A. t. Nederland, EHRM 24 oktober 2023, nr. 23048/19

A.M.A., een asielzoeker uit Bahrein, vreest in dat land vervolging vanwege zijn politieke activiteiten. De IND vindt zijn relaas ongeloofwaardig en besluit tot uitzetting. Bij een last-minute-aanvraag overlegt A.M.A. nieuwe documenten om zijn stellingen te onderbouwen, maar de IND beoordeelt die niet inhoudelijk, onder meer omdat de aanvraag wordt gezien als een bewuste poging om de uitzetting te vertragen. Meteen na uitzetting is A.M.A. tot levenslang veroordeeld. Het EHRM acht de beoordeling van het last-minuteverzoek onzorgvuldig. Ten onrechte is geen goede trouw bij A.M.A. aangenomen en zijn de nieuwe documenten niet bestudeerd. Dit is in strijd met art. 3 EVRM.

Bild GmbH & Co. KG t. Duitsland, EHRM 31 oktober 2023, nr. 9602/18

Op de nieuwssite van de Duitse krant ‘Bild’ zijn filmpjes gepubliceerd over hard optreden van de politie in een nachtclub. Daarin is ook het gezicht van een van de politiemensen te zien. De Duitse rechter legde op zijn verzoek een verbod van publicatie van dit en toekomstige filmpjes op zolang de gezichten niet onherkenbaar waren gemaakt. Het EHRM acht dit een te vergaande beperking van de uitingsvrijheid, zeker nu dit kan betekenen dat ook in toekomstige gevallen beelden van politieoptreden alleen na ‘blurring’ kunnen worden getoond. Art. 10 EVRM is door het verbod dan ook geschonden.

Israilov t. Rusland, EHRM 24 oktober 2023, nrs. 21882/09 en 6189/10

In 2009 is Israilovs zoon in Oostenrijk vermoord door drie Tsjetsjeense Russen. Omdat de Oostenrijkse autoriteiten vermoedden dat hoge Tsjetsjeense gezagsdragers – waaronder mogelijk de Tsjetsjeense president – hierbij betrokken waren, hebben zij een verzoek om medewerking aan Rusland gericht, maar pas na de strafzaak is enige informatie verkregen. Rondom de kwestie is ook Israilov zelf incommunicado gevangengenomen en gefolterd. Het EHRM acht het Russische nalaten een ernstige verzaking van samenwerkingsverplichtingen, die ook in strijd zijn met de verplichtingen onder art. 2 EVRM. De foltering en detentie van Israilov zijn voldoende aantoonbaar en in strijd met art. 3 en 5 EVRM.

K.P. t. Polen, EHRM 26 oktober 2023, nr. 52641/16

K.P. heeft bijna zeven jaar in voorarrest gezeten in verband met een fraudezaak. Tijdens haar voorlopige hechtenis heeft gevangenismedewerker T.R. misbruik gemaakt van haar psychische kwetsbaarheid en is K.P. zwanger van hem geworden. T.R. is daarvoor strafrechtelijk en tuchtrechtelijk veroordeeld. Het Hof oordeelt dat de lange duur van het voorarrest in strijd is met art. 5 lid 3 EVRM, nu voor de verlengingen niet steeds goede redenen bestonden. Naar het seksueel grensoverschrijdend gedrag van T.R. is voldoende onderzoek gedaan. Klaagster kan zich daarom geen slachtoffer meer noemen van schending van art. 3 EVRM, zodat deze klacht niet-ontvankelijk is.

Memedova e.a. t. Noord-Macedonië, EHRM 24 oktober 2023, nrs. 42429/16 en 2 andere

In Noord-Macedonië werd in 2011 beleid ingevoerd op grond waarvan burgers weerhouden konden worden van reizen naar het buitenland als werd vermoed dat ze daar asiel zouden aanvragen. Het EHRM oordeelt dat dit een beperking van de vrijheid om het land te verlaten oplevert, zoals beschermd door art. 2 lid 2 P4 EVRM, zonder dat daarvoor een deugdelijke wettelijke basis bestond en zonder dat er in het geval van de klagers een overtuigende rechtvaardiging was. Daarnaast leverde het beleid indirect onderscheid op jegens Roma, iets dat de nationale rechters niet hebben erkend doordat ze te hoge bewijseisen hebben gesteld. Art. 14 EVRM is dus ook geschonden.

Myslihaka e.a. t. Albanië, EHRM 24 oktober 2023, nrs. 68958/17 en 5 andere

In Albanië is in 2015 een wet aangenomen op grond waarvan het kiesrecht wordt ontnomen aan gevangenen die zijn veroordeeld wegens ernstige misdrijven tegen de staat, de persoon of het gerechtelijk systeem of wegens georganiseerde criminaliteit. De wet is volgens het Hof zorgvuldig voorbereid en met grote parlementaire meerderheid aangenomen. Er is geen rechterlijke, individuele beoordeling mogelijk, maar de maatregel geldt alleen bij ernstige misdrijven waarbij een relatie kan worden aangenomen tussen het ontnemen van het kiesrecht en het ondermijnen van de maatschappelijke orde. Die differentiatie maakt dat art. 3 lid 1 EVRM niet is geschonden.