Roth t. Duitsland, EHRM 22 oktober 2020, nrs. 6780/18 en 30776/18

Een Duitse gevangene is in totaal elf keer onderworpen aan een ‘strip search’, als onderdeel van een vast beleid waarbij dit willekeurig gebeurde voordat gevangenen bezoek mochten ontvangen. In 2016 heeft het Bundesverfassungsgericht vastgesteld dat dit beleid ongrondwettig was. Klager wilde een civiele schadevergoedingsprocedure starten, maar kreeg geen rechtsbijstand omdat de enkele vaststelling van onrechtmatigheid al voldoende genoegdoening zou opleveren. Het EHRM is van oordeel dat daardoor het recht op een effectief rechtsmiddel van art. 13 EVRM is geschonden.

Veselibas ministerija, HvJ 29 oktober 2020, zaak C-243/19

Een jongen moest in Letland een openhartoperatie ondergaan, maar daarbij zou hij een bloedtransfusie moeten krijgen. Omdat zijn vader daartegen bezwaar had vanuit zijn overtuiging als Jehova’s Getuige, vroeg deze toestemming om de operatie in Polen te laten uitvoeren. Die toestemming werd echter geweigerd. Het HvJ oordeelt dat deze weigering een indirect onderscheid naar godsdienst kan opleveren (art. 21 Hv), maar dat kan onder verordening 883/2004 gerechtvaardigd zijn vanwege de stabiliteit van het zorg(verzekerings)stelsel. Onder richtlijn 2011/24/EU kan dat anders zijn, maar het is aan de nationale rechter om dat na te gaan.

Napotnik t. Roemenië, EHRM 20 oktober 2020, nr. 33139/13

Vanwege zwangerschap heeft een consulair medewerkster enkele perioden niet kunnen werken. Zij kon niet goed vervangen worden, waardoor tijdelijk consulaire bijstand moest worden verleend door andere ambassades. Gelet daarop is zij, toen zij een tweede zwangerschap aankondigde, overgeplaatst naar een andere locatie. Het EHRM is van oordeel dat hier sprake is van direct onderscheid naar geslacht. De noodzaak van goede consulaire bijstand en continuïteit van het werk kon volgens het Hof echter een voldoende rechtvaardiging vormen voor de overplaatsing; bovendien pakte die voor klaagster niet bijzonder nadelig uit. Geen schending van art. 1 P12 EVRM.

Reist t. Zwitserland, EHRM 27 oktober 2020, nr. 39246/15

Aan een minderjarige delinquent is een voorwaardelijke gevangenisstraf met proeftijd opgelegd. Daarbij bestond de mogelijkheid dat hem later een zwaardere maatregel werd opgelegd als hij zich niet aan de voorwaarden zou houden. Nu hij drugs bleef gebruiken, werd besloten hem een tijd in een open inrichting te plaatsen. Het EHRM is van oordeel dat deze plaatsingsmaatregel voldoende samenhang had met de initieel opgelegde straf en dat deze bovendien was voorzien in de Zwitserse wetgeving. Geen schending van art. 5 lid 1 (a) EVRM.

M.A. t. België, EHRM 27 oktober 2020, nr. 19656/18

Een Soedanese vluchteling is onrechtmatig België binnengekomen en is daarop in een centrum voor vreemdelingenbewaring geplaatst. Hoewel een rechter had bevolen dat hij niet mocht worden gedeporteerd voordat de rechtmatigheid van de bewaring was beoordeeld, is de vluchteling onder druk van de autoriteiten in een klaarstaand vliegtuig naar Soedan gestapt. Het EHRM oordeelt dat in dit geval niet alleen de individuele omstandigheden van klager onvoldoende zijn beoordeeld voorafgaand aan het uitzettingsbevel, maar ook de autoriteiten in strijd hebben gehandeld met het tijdelijke uitzettingsverbod van de Belgische rechter. Daardoor zijn art. 3 en 13 EVRM geschonden.

Ádám e.a. t. Roemenië, EHRM 13 oktober 2020, nrs. 81114/17 e.a.

Roemeense leerlingen die tot de Hongaarse nationale minderheid behoren, hebben het recht om in het Hongaars onderwijs te volgen. Naast hun reguliere, Roemeenstalige examens moeten zij dan wel twee examens afleggen om hun Hongaarse taalbeheersing te toetsen. Volgens klagers legt dat een onevenredige en discriminatoire last op hen. Het EHRM is van oordeel dat de tentamendruk niet zodanig is dat sprake is van een zeer belastende ongelijke behandeling, zodat daarvoor geen rechtvaardiging hoeft te worden gegeven en art. 1 van Protocol 12 bij het EVRM niet is geschonden.

Aghdgomelashvili en Japaridze t. Georgië, EHRM 8 oktober 2020, nr. 7224/11

Bij een huiszoeking bij een LGBT-belangenbehartigingsvereniging heeft de politie zeer beledigende uitspraken gedaan over lesbische vrouwen. Bovendien zijn verschillende vrouwen onderworpen aan ‘strip searches’, schijnbaar zonder enig ander doel dan vernedering. Het EHRM stelt vast dat geen enkel serieus onderzoek is gedaan naar de situatie. Bovendien neemt het aan dat zowel aan het politieoptreden als aan het achterwege blijven van enig onderzoek diepgewortelde en zorgelijke homo- en transfobe motieven ten grondslag lagen. Het stelt een schending vast van het verbod van onmenselijke en vernederende behandeling en het discriminatieverbod (art. 3 jo. 14 EVRM).

Akbay e.a. t. Duitsland, EHRM 15 oktober 2020, nr. 40495/15 en 2 andere

N.A. en twee andere klagers zijn veroordeeld wegens drugssmokkel, maar hebben strafverlichting gekregen omdat sprake was van uitlokking. N.A. is overleden, maar zijn weduwe krijgt van het Hof toestemming om de zaak voort te zetten. Het Hof is met de nationale rechters van oordeel dat sprake was van uitlokking. Anders dan de hoogste nationale rechter concludeert het echter dat het niet aanvaardbaar was om bewijs dat verder van de uitlokking afstond, maar daarmee nog wel verband hield, in de strafzaak te gebruiken ten aanzien van N.A. en tweede klager. Daarmee is art. 6 lid 1 EVRM in hun gevallen geschonden.