W.A. t. Zwitserland, EHRM 2 november 2021, nr. 38958/16

Een man met een onbehandelbare geestelijke stoornis is in de jaren ’90 veroordeeld tot een lange gevangenisstraf, vooral vanwege zijn risico voor de samenleving. In de jaren ’10 is de strafzaak heropend en is vanwege het nog voortdurende risico een preventieve detentie opgelegd. Het EHRM concludeert dat deze maatregel in strijd is met art. 5 lid 1 EVRM vanwege het ontbreken van een voldoende link met het oorspronkelijke feit en van opname in een passende inrichting. Ook is sprake van verboden terugwerkende kracht (art. 7 lid 1 EVRM) en van ‘bis in idem’ (art. 4 P7 EVRM).

Bara en Kola t. Albanië, EHRM 12 oktober 2021, nrs. 43391/18 en 1776619

Een bestuursrechtelijke procedure die in Albanië in 2016 is aangespannen en een strafzaak die in 2012 tot veroordeling in eerste aanleg hebben geleid, zijn in 2021 nog steeds niet afgerond. De Albanese regering heeft dit verklaard vanuit nog lopende hervormingen van de rechterlijke macht en een grote zaaksachterstand bij de Albanese Hoge Raad. Het Hof is hierdoor niet overtuigd en stelt schendingen vast van het redelijke-termijnvereiste van art. 6 lid 1 en – vanwege het ontbreken van rechtsmiddelen – art. 13 EVRM.

C.N. t. Luxemburg, EHRM 12 oktober 2021, nr. 59649/18

Een minderjarige jongen heeft geprocedeerd over de voorwaarden voor de beëindiging van een kinderpsychiatrische opname; ook zijn ouders hebben dat – uit eigen naam – gedaan. Het cassatieberoep van de jongen is niet-ontvankelijk verklaard omdat hij het beroepschrift niet aan zijn ouders had betekend, terwijl zij wel formeel verantwoordelijk voor hem zijn. Het EHRM billijkt dit, nu de belangen van de zoon en zijn ouders uiteen kunnen lopen en het van belang was dat de ouders op de hoogte zouden zijn van de inhoud van het beroepschrift. Geen schending art. 6 lid 1 EVRM.

Boychenko t. Rusland, EHRM 12 oktober 2021, nr. 8663/08

Boychenko heeft in Russische militaire dienst zelfmoord gepleegd. Het EHRM stelt vast dat hij de psychologische toegangstest weliswaar goed had doorstaan, maar dat er later steeds meer signalen kwamen dat hij zelfmoord overwoog. De suïcidaliteit van Boychenko was bekend bij tenminste vijf collega’s, waaronder hogergeplaatsten. Hoewel niet met zekerheid is vast te stellen of de zelfmoord niet had plaatsgevonden als anders was gehandeld, had het treffen van maatregelen in ieder geval het vooruitzicht kunnen bieden van een andere uitkomst. De positieve verplichtingen onder art. 2 EVRM zijn dan ook geschonden.

Danilevich t. Rusland, EHRM 19 oktober 2021, nr. 31469/08

In Rusland mogen levenslang gestraften die in een strikt gevangenisregime zitten geen telefonisch contact met hun familieleden onderhouden, ook niet als die op grote afstand wonen. Daardoor is alleen contact via brieven mogelijk. Het EHRM acht dat niet aanvaardbaar. De regeling is te algemeen en houdt onvoldoende regeling met individuele omstandigheden en noodzaak. Bovendien ziet het geen reden om levenslang gestraften op dit punt anders te behandelen dan andere veroordeelden. De regeling is dan ook in strijd met art. 8 EVRM.

Democracy and Human Rights Resource Centre en Mustafayev t. Azerbeidzjan, EHRM 14 oktober 2021, nrs. 74288/14 en 64568/16

Van een mensenrechten-NGO en de directeur daarvan zijn in 2014 de tegoeden bevroren, onder meer omdat de directeur rechtsbijstandsfinanciering vanuit de Raad van Europa had ontvangen. Daarnaast zijn twee uitreisverboden aan de directeur opgelegd. Het EHRM oordeelt dat er geen wettelijke basis bestond voor de bevriezingsmaatregel en het eerste uitreisverbod; het tweede uitreisverbod was evident disproportioneel. Het EHRM veroordeelt daarnaast de maatregelen onder art. 18 EVRM omdat ze in feite bedoeld zijn om mensenrechtenactivisten en critici te straffen en te ontmoedigen. Het Comité van Ministers moet erop toezien dat de belemmeringen op hun activiteiten worden weggenomen.