Ţiriac t. Roemenië, EHRM 30 november 2021, nr. 51107/16

In 2010 publiceerde een krant een artikel over schulden die de vijftien rijkste Roemeniërs zouden hebben jegens de staat. Een van deze zakenlieden stelde daarop zonder succes een smaadzaak in, waarin hij een hoog bedrag aan immateriële schadevergoeding vorderde wegens aantasting van zijn eer en goede naam. Het EHRM oordeelt dat inderdaad de uitingsvrijheid kon prevaleren, onder andere omdat het ging om een belangrijk onderwerp, de zakenman een publiek figuur was en was voldaan aan de eisen van journalistieke zorgvuldigheid. Van een schending van het door art. 8 EVRM beschermde reputatierecht was daarom geen sprake.

Turan t. Turkije, EHRM 23 november 2021, nrs. 75805/16 en 426 andere

Meteen na de mislukte coup in Turkije in 2016 zijn 427 rechters, openbare aanklagers en leden van het Hof van Cassatie en het Administratieve Hooggerechtshof gearresteerd en in voorarrest geplaatst. Omdat zij op heterdaad betrapt zouden zijn van lidmaatschap van een terroristische organisatie zou daarbij niet aan bijzondere procedurele vereisten hoeven te worden voldaan. Conform eerdere rechtspraak oordeelt het Hof dat daarbij een veel te ruime uitleg aan het begrip ‘heterdaad’ is gegeven, zodat de hechtenis in alle gevallen in strijd is met art. 5 lid 1 EVRM.

Ahmadova t. Azerbeidzjan, EHRM 18 november 2021, nr. 9437/12

Ahmadova heeft in 2007 een huis gekocht dat illegaal was gebouwd op voor olieboring bestemde staatsgrond. De nationale rechter heeft daarop een uitzettings- en sloopbevel afgegeven, dat echter nooit is gehandhaafd. Het EHRM oordeelt dat de klacht over aantasting van het eigendomsrecht buiten bereik van art. 1 EP EVRM valt, nu klaagster kon weten dat het huis illegaal gebouwd was. Het uitzettingsbevel is wel strijdig met het recht op respect voor de woning (art. 8 EVRM). Bij het opleggen daarvan is onvoldoende rekening gehouden met de gevolgen voor Ahmadova, terwijl de belangen voor de staat beperkt bleken.

Čolić t. Kroatië, EHRM 18 november 2021, nr. 49083/18

In een letselschadeprocedure heeft een toepassing van het Kroatische procesrecht ertoe geleid dat het slachtoffer weliswaar een schadevergoeding toegekend kreeg, maar tegelijkertijd een proceskostenvergoeding aan de tegenpartij moest betalen die twee keer zo hoog was als het schadevergoedingsbedrag. Het recht op toegang tot de rechter geldt volgens het EHRM in dit soort civiele procedures net zo goed als in zaken waarin de staat betrokken is, terwijl een absurd hoge kostenvergoeding als de onderhavige daar afbreuk aan kan doen. De kern van art. 6 lid 1 EVRM is dan ook aangetast.

Dolińska-Ficek en Ozimek t. Polen, EHRM 8 november 2021, nrs. 49868/19 en 57511/19

Twee Poolse rechters hebben geprocedeerd tegen de afwijzing van hun sollicitatie voor andere rechterlijke functies. Hun zaken zijn beoordeeld door een nieuw ingestelde kamer bij het hooggerechtshof, waarvan de rechters benoemd zijn door de Hoge Raad van Justitie. Daarvan hebben het HvJ EU en het hooggerechtshof zelf al geoordeeld dat niet is voldaan aan eisen van onafhankelijkheid en onpartijdigheid. Het EHRM bevestigt dit en oordeelt dat de gang van zaken flagrant in strijd is met rechtsstatelijke eisen en met art. 6 EVRM. Ook roept het onder art. 46 EVRM op tot systeemaanpassingen op nationaal niveau.

Assotsiatsiya NGO Golos e.a. t. Rusland, EHRM 16 november 2021, nr. 41055/12

Een stichting, gerund door NGO’s, heeft in 2011 een website in het leven geroepen waarop gebruikers misstanden bij de Doemaverkiezingen in dat jaar konden melden. De stichting werd vervolgens veroordeeld tot een boete, onder meer omdat ze in strijd met de regelgeving ‘onderzoeksrapporten’ over de campagne hadden gepubliceerd en de website toegankelijk bleef in de ‘stille periode’ direct voorafgaand aan de verkiezingen. Het EHRM oordeelt dat daarmee een al te brede uitleg aan de nationale wetgeving is gegeven, met een disproportionele inbreuk op de uitingsvrijheid tot resultaat; strijd met art. 10 EVRM.

Europese Commissie t. Hongarije, HvJ EU 16 november 2021, zaak C-821/19

Naar aanleiding van een door de Europese Commissie ingestelde inbreukprocedure oordeelt het HvJ EU dat Hongarije op een aantal punten de Procedurerichtlijn en de Opvangrichtlijn heeft geschonden. Het is niet aanvaardbaar om eigenmachtig een extra ontvankelijkheidscriterium voor asielverzoeken toe te sturen. Daarnaast is het in strijd met de Procedurelichtlijn en met art. 18 en 47 Hv om mensen strafbaar te stellen voor het bieden van hulp aan asielzoekers bij het indienen van een asielverzoek en om beperkende maatregelen aan deze mensen op te leggen.

Ivan Gavanozov, HvJ EU 11 november 2021, zaak C-852/19

De Bulgaarse vervolgingsautoriteiten hebben een Europees onderzoeksbevel uitgevaardigd waarin de Tsjechische autoriteiten werd verzocht om woningen en kantoren te doorzoeken en een getuige via een videoconferentie te verhoren. Het HvJ oordeelt dat – vanwege de vergaandheid van zo’n getuigenverhoor – er voor de betrokkene in de uitvoerende lidstaat een rechtsmiddel moet zijn om in ieder geval de materiële gronden van het bevel te laten toetsen. Is dat er niet, dan is het in strijd met art. 47 Hv om zo’n onderzoeksbevel uit te vaardigen.